Ήταν ωραία εκείνα τα καλοκαίρια

Εδώ και κάμποσο καιρό εξελίσσεται στο ελληνικό κομμάτι του YOUTUBE μιά πολύ συγκινητική και ιδιαίτερα αποτελεσματική προσπάθεια νέων κυρίως ανθρώπων να "ντύσουν" με φωτογραφίες αξιόλογα ελληνικά τραγούδια, φτιάχνοντας έτσι πολύ όμορφα μουσικά βίντεο.

Ακολουθεί πιό κάτω ένα χαρακτηριστικό δείγμα αυτής της δουλειάς.

Πρόκειται για τη σύνθεση των αδελφών Κατσιμίχα: "Το ωραίο καλοκαίρι". Ένα τραγούδι με καταπληκτική μουσική αλλά παράξενους (και προς εξερεύνηση) στίχους. Και μια συλλογή φωτογραφιών με εικόνες από τα υπέροχα συναισθηματικά καλοκαίρια, που όλοι λίγο-πολύ, έχουμε ζήσει, ιδιαίτερα ως παιδιά. Και πάντα θα θυμόμαστε.

Απολαύστε το τελικό αποτέλεσμα.

ΣΚΑΙ
_____________________________________

Στίχοι: Αργύρης Χιόνης
Μουσική: Χάρης & Πάνος Κατσιμίχας
Πρώτη εκτέλεση: Χάρης & Πάνος Κατσιμίχας

Δημιουργία μουσικού βίντεο: StamXar
http://www.youtube.com/user/StamXar

Ήταν ωραίο αυτό το καλοκαίρι
ήταν ωραίο αλλά και επικίνδυνο

Μια κάτασπρη τουρίστρια τα 'φτιαξε με τον ήλιο
κοιμήθηκε μαζί του μέρες μήνες
σκούρυνε, αφομοιώθηκε απ' το τοπίο
τώρα οι δικοί της την αναζητούν μέσω του Ερυθρού Σταυρού

Ένας παππούς που έκανε αμμόλουτρα
ξεχάστηκε θαμμένος μες την άμμο
όταν τον θυμηθήκανε μετά από μέρες
σηκώσαν το καπέλο του, δεν ήταν από κάτω

Ένα παιδί δαρμένο έγινε αχινός
αν τους βαστάει τώρα ας με ξαναδείρουν, είπε
πήρανε ο μπαμπάς κι η μαμά μαχαίρι και πηρούνι
και χωρίς να τρυπηθούν, του φάγαν την καρδιά

Βαθιά, ένα καράβι έμενε ακίνητο
ακίνητο ένα καλοκαίρι
φυσούσαν άνεμοι, φουσκώναν τα πανιά
δεν έλεγε να φύγει, τι περίμενε, τι περίμενε
κανείς δεν ξέρει

Ήταν ωραίο αυτό το καλοκαίρι
ήταν ωραίο αλλά και επικίνδυνο
κανείς δεν ξέρει
ήταν ωραίο αυτό το καλοκαίρι
κανείς δεν ξέρει

Ο ΓΑΜΟΣ ΩΣ ΥΠΕΡΒΑΣΗ ΤΟΥ "ΕΓΩ"

ΓΕΩΡΓΙΟY ΣΟΥΛΟY.   Από τα Ιστολόγια του http://www.sch.gr/

Κατά την αντίληψη του κόσμου τούτου ο γάμος αποτελεί σύμβαση ανάμεσα σε δύο ανθρώπους διαφορετικού φύλου, για την ικανοποίηση επιθυμιών και την εξυπηρέτηση συμφερόντων και σκοπών της ζωής αυτής. Μ’ αυτή την έννοια ο γάμος αποτελεί φυσικό θεσμό και δεν έχει σημασία αν τελείται μέσα στην Εκκλησία ή στο Δημαρχείο, αν ευλογείται από τον ιερέα ή πιστοποιείται από τη Δημοτική Αρχή. Ποία όμως είναι η πίστη της Εκκλησίας μας; Είναι ο γάμος απλός φυσικός θεσμός ή μήπως υπηρετεί το σχέδιο του Θεού, που είναι η επιστροφή του ανθρώπου στην κοινωνία της αγάπης του Τριαδικού Θεού, από την οποία απομακρύνθηκε με την πτώση του;

Η κοινωνία ανδρός και γυναικός.

Για να αξιολογήσουμε ορθά το γάμο μέσα στην Εκκλησία πρέπει να αναφερθούμε στην υπαρξιακή ταυτότητα του ανθρώπου. Η αγία Γραφή μας πληροφορεί πως ο άνθρωπος πλάσθηκε κατ’ εικόνα του Τριαδικού Θεού, δηλαδή όχι ως άτομο, αλλά ως κοινωνία προσώπων.
Η εικόνα του Θεού, δηλαδή ο άνθρωπος, δημιουργήθηκε από την αρχή ως ζεύγος, ως άνδρας και γυναίκα. Όπως ο Τριαδικός Θεός δεν είναι μονάδα, αλλά Τριάδα, δηλαδή κοινωνία προσώπων, έτσι και ο άνθρωπος δημιουργήθηκε όχι ως μονάδα, αλλά ως ζευγάρι.Το δόγμα της Αγίας Τριάδος, που εκφράζεται με την ενότητα της ουσίας και την τριαδικότητα των υποστάσεων αποτελεί βασική αλήθεια και αντιστοιχεί στην πραγματικότητα του ανθρώπου.

Αυτή η μοναδική Θεία πραγματικότητα αποτελεί τη βάση της ζωής μας και το θεμέλιο της σωτηρίας μας. Ο άνθρωπος επλάσθη κατ’ εικόνα του Τριαδικού Θεού και ως προς τη φύση του και ως προς το γεγονός της ενότητας με τους άλλους ανθρώπους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δημιουργήθηκε από την αρχή σαν ζευγάρι, ως άνδρας και ως γυναίκα.

Σκοπός του γάμου.

Υπάρχει η αντίληψη πως ο βασικός σκοπός του γάμου είναι η απόκτηση τέκνων. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η τεκνοποιία είναι μέσα στους σκοπούς αυτού του ιερού μυστηρίου- όμως δεν είναι ο έσχατος σκοπός. Ο άνθρωπος πλάσθηκε από τον Θεό όχι σαν κάποιο ον αποκομμένο από τους ομοίους του, αλλά σαν κοινωνία αγάπης. Η κοινωνία αυτή δεν πραγματοποιείται έξω από την αγάπη του Θεού, που είναι η πηγή της ενότητας και της αγάπης μέσα στον κόσμο. Με το Ιερό μυστήριο του γάμου ο πιστός ξανατοποθετείται στο δρόμο, για να ξαναβρεί την ενότητα στη μία και ενιαία ανθρώπινη φύση, να ξαναγίνει κοινωνία προσώπων. Αυτήν ακριβώς την ενότητα καλούνται να ζήσουν οι χριστιανοί σύζυγοι μέσα στο γάμο, όπου γίνονται πραγματικά ένα σώμα.

Ο χριστιανικός γάμος.

Με όσα αναφέραμε γίνεται φανερό πως ο χριστιανικός γάμος ξεπερνάει τους ενδοκοσμικούς σκοπούς και βρίσκει τη δικαίωση του στο όλο σχέδιο του Θεού για τη σωτηρία του ανθρώπου.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η αγία Γραφή, μιλώντας για το γάμο, αναφέρεται στο γάμο του Χριστού με την Εκκλησία και ταυτόχρονα στο γάμο ανάμεσα στον άνδρα και στη γυναίκα. Έτσι ο χριστιανικός γάμος είναι μυστήριο εις Χριστόν και εις την Εκκλησίαν, συσχετίζεται δε πάντοτε με τον δεσμό του Χριστού με την Εκκλησία. Ο δεσμός του Χριστού με την Εκκλησία είναι το πρότυπο του συζυγικού δεσμού.  Σ’ αυτό το γάμο ο άνθρωπος ξεπερνά τον εαυτό του, παύει να ζει εγωιστικά, με κέντρο το εγώ του. Υπερβαίνει τη διαίρεση και ξαναβρίσκει τον πραγματικό του εαυτό στην ενότητα και στην αγάπη του γάμου. Ο άνδρας και η γυναίκα, που στην αρχή ενόμιζαν πως είναι δύο, γίνονται και πάλι ένας.

Αυτή η ενότητα θα ολοκληρωθεί στη Βασιλεία του Θεού, όπου δεν θα υπάρχει πλέον άρσεν και θήλυ, αλλά όλοι θα είμαστε εις εν Χριστώ Ιησού, όπως οι άγγελοι στον ουρανό• αυτήν την πραγματικότητα προγεύεται ο πιστός μέσα στο μυστήριο της θείας ευχαριστίας, όπου όλοι ενώνονται στο ένα σώμα του Χριστού, στην Εκκλησία.

Η ιερουργία του ιερού μυστηρίου και ο παρών Χριστός.

Ο απόστολος Παύλος κάνει λόγο για γάμον εν Κυρίω και εννοεί μ’ αυτό την πρόσληψη του δεσμού αυτού εις Χριστόν και εις την Εκκλησίαν. Η θέση αυτή μας βοηθεί να κατανοήσουμε γιατί στην αρχαία Εκκλησία η Ιερουργία του γάμου συνεδέετο με την τέλεση της θείας ευχαριστίας. Το ίδιο γεγονός προεικονίζεται με τη συμμετοχή του Χριστού στο γάμο της Κανά. Ο Χριστός προσήλθε στην Κανά και συμβόλισε αυτή τη σχέση μ’ ένα θαύμα- με τη μεταβολή του νερού σε κρασί. Έτσι ο Χριστός δεν παραδέχθηκε απλώς ολόκληρη τη χαρά του γάμου, δεν ευλόγησε μόνο ολόκληρη την πραγματικότητα του γάμου, αλλά από εκείνη τη στιγμή εσυμβόλισε τη θεία ευχαριστία, τη μεταβολή του οίνου σε αίμα Του και του άρτου σε σώμα Του, την πρόσληψη και τη μεταμόρφωση του συζυγικού δεσμού μέσα στο ίδιο το Σώμα της Εκκλησίας, που είναι δικό Του Σώμα.

Όταν ο γάμος ιερουργείται, ο Χριστός είναι παρών και αγιάζει αυτόν τον δεσμό που πραγματοποιείται στο όνομά Του. Ο Χριστιανικός γάμος δεν αποτελεί ιδιωτική υπόθεση των συζύγων, γιατί ο χριστιανικός γάμος δεν αλλάζει απλώς τη θέση των συζύγων μέσα στην κοινωνία, αλλά δημιουργεί νέα κατάσταση μέσα στο σώμα της Εκκλησίας. Για την τοπική Εκκλησία στην οποία ανήκουν οι σύζυγοι, αυτοί δεν είναι πλέον δύο μεμονωμένα άτομα αλλά καλούνται να ζήσουν την πληρότητα της συζυγικής αγάπης εν Κυρίω και οφείλουν να εκφράσουν τον δεσμό αυτό και με την ζωή των μέσα στην Εκκλησία. Γι’ αυτό το λόγο ο γάμος αποτελεί γεγονός της ζωής της ενορίας και οφείλει να τελείται στην ίδια την ενορία.

Το διαζύγιο.

Όσα ελέχθησαν για το σκοπό του γάμου φανερώνουν πως το διαζύγιο και κάθε χωρισμός, έξω από τον θάνατο, είναι διχοτόμηση και ακρωτηριασμός του ενός σώματος, της μιας σάρκας των δύο συζύγων. Αν ο άνδρας είναι κεφαλή της γυναικός, τότε οφείλει να θεραπεύει το σώμα, λέγει ο Χρυσόστομος, καθ’ όσον εις το σώμα μας, και αν ακόμη έχει αναρίθμητα τραύματα, δεν αποκόπτομε την κεφαλή. Μη απορρίψεις λοιπόν ούτε τη γυναίκα σου, διότι επέχει θέση σώματος μας η γυναίκα.

Το διαζύγιο είναι δυνατό μόνο σε περίπτωση μοιχείας. Οι πιστοί χριστιανοί δεν παίρνουν διαζύγιο για άλλο λόγο. Εάν η Εκκλησία ανέχεται το διαζύγιο, όπως και το δεύτερο γάμο, τούτο κάμνει για να αποφευχθούν μεγαλύτερα κακά. Δεν το διδάσκει, ούτε το προτρέπει!

Κλείνοντας παρατηρούμε πως υπάρχουν δύο ειδών γάμοι- ο γάμος κατά Κύριον και ο γάμος κατ’ επιθυμίαν (Αγ. Ιγνάτιος). Ο πρώτος αποτελεί Ιερό μυστήριο, ο δεύτερος συνιστά φυσική ένωση δύο ανθρώπων διαφορετικού φύλου.

Ο Χριστιανικός γάμος ευλογείται από τον Θεό και προσλαμβάνεται στην Εκκλησία. Το πρώτο του νόημα και ο τελικός σκοπός του είναι η πληρότητα της αγάπης των συζύγων, η οποία δεν σταματά με τον θάνατο αλλά εισέρχεται στην αιωνιότητα. Αντίθετα ο γάμος εκτός της Εκκλησίας αναφέρεται στο νόμο της φύσης και μάλιστα στην κατάσταση της πτώσης και της φθοράς. Ακόμη και αν εξυπηρετεί πρακτικούς ή κοινωνικούς σκοπούς, όπως είναι το δημογραφικό πρόβλημα, δεν κατορθώνει να ξεπεράσει την πραγματικότητα του θανάτου- δεν μπορεί να αποτελέσει ιερό μυστήριο.

10 στρατηγικές χειραγώγησης από τα ΜΜΕ

Ο Γάλλος blogger Sylvain Timsitr συνέταξε μία λίστα με τις 10 στρατηγικές χειραγώγησης από τα ΜΜΕ.


1. Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΑΠΟΣΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ
Το θεμελιώδες στοιχείο του κοινωνικού ελέγχου είναι η στρατηγική της απόσπασης της προσοχής που έγκειται στην εκτροπή της προσοχής του κοινού από τα σημαντικά προβλήματα και τις αποφασισμένες από τις οικονομικές και πολιτικές ελίτ αλλαγές μέσω της τεχνικής του κατακλυσμού συνεχόμενων αντιπερισπασμών και ασήμαντων πληροφοριών. Η στρατηγική της απόσπασης της προσοχής είναι επίσης απαραίτητη για να μην επιτρέψει στο κοινό να ενδιαφερθεί για απαραίτητες γνώσεις στους τομείς της επιστήμης, της οικονομίας, της ψυχολογίας, της νευροβιολογίας και της κυβερνητικής. «Διατηρήστε την προσοχή του κοινού αποσπασμένη, μακριά από τα αληθινά κοινωνικά προβλήματα, αιχμάλωτη θεμάτων που δεν έχουν καμία σημασία. Διατηρήστε το κοινό απασχολημένο, τόσο πολύ ώστε να μην έχει  καθόλου χρόνο για να σκεφτεί – πίσω στο αγρόκτημα, όπως τα υπόλοιπα ζώα» (απόσπασμα από το κείμενο: Αθόρυβα όπλα για ήρεμους πολέμους).

2. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΛΥΣΕΩΝ
Αυτή η μέθοδος καλείται επίσης «πρόβλημα-αντίδραση-λύση». Δημιουργείται ένα πρόβλημα, μια προβλεφθείσα «κατάσταση» για να υπάρξει μια κάποια αντίδραση από τον κόσμο, με σκοπό αυτός ο ίδιος να ορίσει τα μέτρα που η εξουσία θέλει να τον κάνει να δεχτεί. Για παράδειγμα: Αφήνεται να ξεδιπλωθεί και να ενταθεί η αστική βία ή οργανώνονται αιματηρές επιθέσεις που αποσκοπούν στο να απαιτήσει ο κόσμος νόμους ασφαλείας και πολιτικές εις βάρος της ελευθερίας. Ή ακόμα: Δημιουργούν μία οικονομική κρίση ώστε να γίνει αποδεκτή ως αναγκαίο κακό η υποχώρηση των κοινωνικών δικαιωμάτων και η διάλυση των δημόσιων υπηρεσιών.

3. Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΣΤΑΔΙΑΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
Για να γίνουν αποδεκτά  τα διάφορα απαράδεκτα μέτρα, αρκεί η σταδιακή εφαρμογή τους, λίγο λίγο, επί συναπτά έτη. Κατά αυτόν τον τρόπο επιβλήθηκαν τις δεκαετίες του ΄80 και ΄90 οι δραστικά νέες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες (νεοφιλελευθερισμός): ανύπαρκτο κράτος, ιδιωτικοποιήσεις, ανασφάλεια, ελαστικότητα, μαζική ανεργία, μισθοί που δεν εξασφαλίζουν ένα αξιοπρεπές εισόδημα, τόσες αλλαγές που θα είχαν προκαλέσει επανάσταση αν είχαν εφαρμοστεί μονομιάς.

4. Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΑΝΑΒΟΛΗΣ
Ένας άλλος τρόπος για να γίνει αποδεκτή μια αντιλαϊκή απόφαση είναι να την παρουσιάσουν ως «επώδυνη και αναγκαία», εξασφαλίζοντας τη συγκατάβαση του λαού τη δεδομένη χρονική στιγμή και εφαρμόζοντάς τη στο μέλλον. Είναι πιο εύκολο να γίνει αποδεκτή μια μελλοντική θυσία απ’ ό,τι μία άμεση. Κατά πρώτον επειδή η προσπάθεια δεν καταβάλλεται άμεσα και κατά δεύτερον επειδή το κοινό, η μάζα, πάντα έχει την τάση να ελπίζει αφελώς ότι «τα πράγματα θα φτιάξουν στο μέλλον» και ότι οι απαιτούμενες θυσίες θα αποφευχθούν. Αυτό δίνει περισσότερο χρόνο στο κοινό να συνηθίσει στην ιδέα των αλλαγών και να τις αποδεχτεί με παραίτηση όταν φτάσει το πλήρωμα του χρόνου.

5. ΑΠΕΥΘΥΝΣΗ ΛΟΓΟΥ ΣΤΟ ΚΟΙΝΟ ΣΑΝ ΑΥΤΟ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ
Η πλειονότητα των διαφημίσεων που απευθύνονται στο ευρύ κοινό χρησιμοποιούν λόγο, επιχειρήματα, προσωπικότητες και τόνο της φωνής, όλα ιδιαίτερα παιδικά, πολλές φορές στα όρια της αδυναμίας, σαν ο θεατής να ήταν μικρό παιδάκι ή διανοητικά υστερημένος.Όσο περισσότερο θέλουν να εξαπατήσουν το θεατή τόσο πιο πολύ υιοθετούν έναν παιδικό τόνο. Γιατί; «Αν κάποιος απευθύνεται σε ένα άτομο σαν αυτό να ήταν 12 χρονών ή και μικρότερο, αυτό λόγω της υποβολής είναι πολύ πιθανό να τείνει σε μια απάντηση ή αντίδραση απογυμνωμένη από κάθε κριτική σκέψη, όπως αυτή ενός μικρού παιδιού» (βλ. Αθόρυβα όπλα για ήρεμους πολέμους).

6. ΠΟΛΥ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΟΣ ΠΑΡΑ ΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ
Η χρήση του συναισθήματος είναι μια κλασική τεχνική προκειμένου να επιτευχθεί βραχυκύκλωμα στη λογική ανάλυση και στην κριτική σκέψη των ατόμων. Από την άλλη, η χρήση των συναισθημάτων ανοίγει την πόρτα για την πρόσβαση στο ασυνείδητο και την εμφύτευση ιδεών, επιθυμιών, φόβων, καταναγκασμών ή την προτροπή για ορισμένες συμπεριφορές.

7. Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΣΤΗΝ ΑΓΝΟΙΑ ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΕΤΡΙΟΤΗΤΑ
Κάντε το κοινό να είναι ανήμπορο να κατανοήσει τις μεθόδους και τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται για τον έλεγχο και τη σκλαβιά του… «Η ποιότητα της εκπαίδευσης που δίνεται στις κατώτερες κοινωνικές τάξεις πρέπει να είναι η φτωχότερη και μετριότερη δυνατή, έτσι ώστε το χάσμα της άγνοιας μεταξύ των κατώτερων και των ανώτερων κοινωνικών τάξεων να είναι και να παραμένει αδύνατον να γεφυρωθεί» (βλ. Αθόρυβα όπλα για ήρεμους πολέμους).

8. ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΥ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΜΕ ΤΗ ΜΕΤΡΙΟΤΗΤΑ
Προωθήστε στο κοινό την ιδέα ότι είναι της μόδας να είσαι ηλίθιος, χυδαίος και αμόρφωτος…

9. ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΕΝΟΧΗΣ
Κάντε τα άτομα να πιστέψουν ότι αυτά και μόνον αυτά είναι ένοχα για την κακοτυχία τους, εξαιτίας της ανεπάρκειας της νοημοσύνης τους, των ικανοτήτων ή των προσπαθειών τους.Έτσι, τα άτομα αντί να εξεγείρονται ενάντια στο οικονομικό σύστημα, υποτιμούν τους εαυτούς τους και νιώθουν ενοχές, κάτι που δημιουργεί μια γενικευμένη κατάσταση κατάθλιψης, της οποίας απόρροια είναι η αναστολή της δράσης… Και χωρίς δράση, δεν υπάρχει επανάσταση.

10. ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΓΝΩΡΙΖΕΙ ΤΑ ΑΤΟΜΑ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΑΠ’ Ο,ΤΙ ΑΥΤΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΤΟΥΣ ΕΑΥΤΟΥΣ ΤΟΥΣ
Κατά τα τελευταία 50 χρόνια, η ταχεία πρόοδος της επιστήμης έχει δημιουργήσει ένα αυξανόμενο κενό μεταξύ των γνώσεων του κοινού και εκείνων που κατέχουν και χρησιμοποιούν οι κυρίαρχες ελίτ. Χάρη στη βιολογία, στη νευροβιολογία και στην εφαρμοσμένη ψυχολογία, το σύστημα έχει επιτύχει μια εξελιγμένη κατανόηση των ανθρώπων, τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά. Το σύστημα έχει καταφέρει να γνωρίζει καλύτερα τον «μέσο άνθρωπο» απ’ ό,τι αυτός γνωρίζει τον εαυτό του. Αυτό σημαίνει ότι στις περισσότερες περιπτώσεις το σύστημα ασκεί μεγαλύτερο έλεγχο και μεγάλη εξουσία πάνω στα άτομα, μεγαλύτερη από αυτήν που τα ίδια ασκούν στους εαυτούς τους.

πηγές:
http://www.institutojoaogoulart.org.br/noticia.php?id=1861&back=1
http://www.kaosenlared.net/noticia/estrategia-manipulacion-profundo-sueno-manipulados

Γυρίζοντας τον διακόπτη της προσευχής

Του γέροντος Πορφυρίου του Καυσοκαλυβίτου

“Ο άνθρωπος ζητάει στον ουρανό τη χαρά και την ευτυχία. Ζητάει το αιώνιο μακριά απ΄όλους κι απ΄όλα, ζητάει να βρει τη χαρά στον Θεό. Ο Θεός είναι μυστήριο. Είναι σιωπή, είναι άπειρος, είναι το πάν. Την τάση της ψυχής για τον ουρανό την έχει όλος ο κόσμος, όλοι ζητάνε κάτι το ουράνιο. Σ΄Αυτόν στρέφονται όλα τα όντα, έστω και ασυνειδήτως.

Σ΄Αυτόν να στρέφετε διαρκώς το νου σας. Αγαπήστε την προσευχή, την κουβέντα με τον Κύριο. Το πάν είναι η αγάπη, ο έρωτας με τον Κύριο, τον Νυμφίο Χριστό. Γίνετε άξιοι της αγάπης του Χριστού. Για να μη ζείτε στο σκοτάδι, γυρίστε το διακόπτη της προσευχής, ώστε να έλθει το Θείο φως στην ψυχή σας. Στο βάθος του είναι σας θα φανεί ο Χριστός. Εκεί, στο βάθος, είναι η Βασιλεία του Θεού. "Η Βασιλεία του Θεού εντός υμών εστίν".

Η προσευχή γίνεται μόνο με το Άγιον Πνεύμα. Αυτό διδάσκει την ψυχή πώς να προσεύχεται. "Το γάρ τι προσευξόμεθα καθ΄ό δεί ούκ οίδαμεν, αλλ΄αυτό το Πνεύμα υπερεντυγχάνει υπέρ ημών στεναγμοίς αλαλήτοις". Εμείς δεν χρειάζεται να κάνουμε καμιά προσπάθεια. Ν΄απευθυνόμαστε στον Θεό, με ύφος ταπεινού δούλου, με φωνή παρακλητική και ικετευτική. Τότε η προσευχή μας είναι ευάρεστη στο Θεό. Να στεκόμαστε με ευλάβεια ενώπιον του Εσταυρωμένου και να λέμε: "Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με". Αυτό τα λέει όλα. Όταν κινηθεί για προσευχή ο νους του ανθρώπου, στο δευτερόλεπτο του δευτερολέπτου έρχεται η Θεία χάρις. Τότε ο άνθρωπος γίνεται χαριτωμένος και βλέπει με άλλα μάτια τα πάντα. Το παν είναι ν΄αγαπήσουμε τον Χριστό, την προσευχή, τη μελέτη. Παίρνουμε ένα εκατομμύριο και το κόβουμε κομματάκια. Του ανθρώπου η προσπάθεια είναι το ένα εκατομμυριοστό.

Πριν από την προσευχή η ψυχή πρέπει να προετοιμάζεται με προσευχή. Προσευχή για την προσευχή. Ακούστε τι εύχεται ο ιερέας μυστικά, την ώρα που διαβάζεται ο Απόστολος κατά την Θεία Λειτουργία:

"Έλαμψον εν ταις καρδίαις ημών φιλάνθρωπε Δέσποτα το της Σης Θεογνωσίας ακήρατον φως και τους της διανοίας ημών διάνοιξον οφθαλμούς εις την των ευαγγελικών Σου κηρυγμάτων κατανόησιν. Ένθες ημίν τον των μακαρίων Σου εντολών φόβον, ίνα τάς σαρκικάς επιθυμίας πάσας καταπατήσαντες πνευματικήν πολιτείαν μετέλθωμεν, πάντα τα προς ευαρέστησιν την σην και φρονούντες και πράττοντες. Συ γαρ ο φωτισμός των ψυχών και των σωμάτων ημών, Χριστέ ο Θεός, και Σοί την δόξαν αναπέμπομεν συν τω ανάρχω Σου Πατρί και τω παναγίω και αγαθώ και ζωοποιώ Σου Πνεύματι, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων".

Στην προσευχή μπαίνουμε χωρίς να το καταλάβουμε. Χρειάζεται να βρεθούμε και σε κατάλληλο κλίμα. Η αναστροφή με τον Χριστό, η συζήτηση, η μελέτη, η ψαλτική, το καντηλάκι, το θυμίαμα, γίνονται το κατάλληλο κλίμα, ώστε όλα να γίνουν απλά, "εν απλότητι καρδίας". Διαβάζοντας τις ψαλμωδίες, τις ακολουθίες, με έρωτα, χωρίς να το καταλάβουμε γινόμαστε άγιοι. Ευφραινόμαστε με τα Θεία λόγια. Αυτή η ευφροσύνη, αυτή η χαρά είναι η δική μας προσπάθεια, για να μπούμε εύκολα στην ατμόσφαιρα της προσευχής, η προθέρμανση, όπως λέμε. Μπορούμε και να φέρνουμε στο νου μας ωραίες εικόνες από τοπία που είδαμε. Αυτή η προσπάθεια είναι απαλή, αναίμακτη. Αλλά μην ξεχνάμε αυτό που είπε ο Κύριος: "Χωρίς εμού ού δύνασθε ποιείν ουδέν".

Ο ίδιος ο Κύριος θα μας διδάξει την προσευχή. Δεν θα τη μάθουμε μόνοι μας, ούτε άλλος κανείς θα μας τη μάθει. Μη λέμε, "έκανα τόσες μετάνοιες, εξασφάλισα τώρα την χάρι", αλλά να ζητούμε να λάμψει εντός μας το ακήρατον φως της θείας γνώσεως και να ανοίξει τα πνευματικά μας μάτια, για να κατανοήσουμε τα θεία Του λόγια.

Με τον τρόπο αυτό, χωρίς να το καταλάβουμε, αγαπάμε τον Θεό χωρίς σφιξίματα, προσπάθεια κι αγώνα. Αυτά που είναι δύσκολα στους ανθρώπους, για τον Θεό είναι πολύ εύκολα. Τον Θεό θα Τον αγαπήσουμε ξαφνικά, όταν η χάρις θα μας επισκιάσει.
Αν αγαπήσουμε πολύ τον Χριστό, η ευχή θα λέγεται μόνη της. Ο Χριστός θα είναι συνεχώς στο μυαλό μας και στην καρδιά μας.

Πηγή: Από το βιβλίο “ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΛΟΓΟΙ” γ. ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ Kαυσοκαλυβίτου

Η ελληνική «νύχτα των κρυστάλλων»

Του Brady Kiesling* (σχετικά με τη νύχτα του Δεκεμβρίου 2008 κατά την οποία συνέβησαν ανυπολόγιστες ζημιές σε καταστήματα του κέντρου της Αθήνας από νεαρούς που διαμαρτύρονταν για τη δολοφονία του μαθητή Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου από αστυνομικούς.

Στις 6 Δεκεμβρίου, ένας Ελληνας αστυνομικός παραβίασε τους σαφείς διατυπωμένους κανόνες εμπλοκής της υπηρεσίας του και χρησιμοποίησε παρανόμως το όπλο του. Ηταν τόσο άτυχος, ώστε να σκοτώσει ένα μικρό παιδί. Οι καταστροφές που ακολούθησαν δεν είχαν όμως καμιά σχέση με την τύχη. Δεκάδες Ελληνες δημοσιογράφοι έσπευσαν να βάψουν τα χέρια τους με το αίμα του Αλέξη. Χωρίς να περιμένουν την αυτοψία, τα αποτελέσματα της βαλλιστικής εξέτασης ή το πόρισμα των ανακριτικών αρχών, αποφάνθηκαν ότι η αστυνομία «δολοφόνησε εν ψυχρώ το νεαρό». Προσέθεσαν δε ότι ο θάνατος του Αλέξη ακολουθεί τη λογική παρόμοιων περιπτώσεων στο παρελθόν και ενισχύει τον ισχυρισμό ότι η ελληνική αστυνομία είναι εκτός ελέγχου. Η δέουσα αντίδραση της κοινωνίας απεικονίστηκε από τον ταλαντούχο σκιτσογράφο της «Καθημερινής», Ηλία Μακρή, ο οποίος στις 9 Δεκεμβρίου ζωγράφισε μια πένα να διαπερνά τρεις αστυνομικούς με την επισήμανση «συγγνώμη, εξοστρακίστηκε».

Καθώς περπατούσα στη Φιλελλήνων και έβλεπα τους εμπόρους να μαζεύουν τις σπασμένες βιτρίνες των καταστημάτων τους, μου ήλθε στο μυαλό η «Kristallnacht», η «Νύχτα των Κρυστάλλων». Ας μην λησμονούμε άλλωστε ότι οι βανδαλισμοί των καταστημάτων των Εβραίων από τους Ναζί, το 1938, ξεκίνησαν από τη δολοφονία ενός Γερμανού διπλωμάτη στο Παρίσι από έναν Εβραίο θερμοκέφαλο. Το ιδεολόγημα της συλλογικής ενοχής, το οποίο έχει εγκαταλειφθεί εδώ και χρόνια από κάθε πολιτισμένο λαό, ζει και βασιλεύει στον κόσμο της ελληνικής δημοσιογραφίας. Οι αστυνομικοί είναι φονιάδες. Γι' αυτό πρέπει να τους λούσουμε με βενζίνη και φωτιά. Για να τους φέρουμε σε απόσταση βολής, δεν πρέπει να διστάσουμε να σπάσουμε καταστήματα ή να προβούμε σε εμπρησμούς.

Αναμφίβολα, οι Ελληνες δημοσιογράφοι θα προσβληθούν από την εν λόγω σύγκριση. Αλλωστε, το πογκρόμ των τελευταίων ημερών δεν στράφηκε εναντίον Εβραίων ή Αθίγγανων, αλλά εναντίον των τρισκατάρατων αστυνομικών. Για να μην τους προκαλέσω περισσότερο λοιπόν, τους καλώ να διαβάσουν την προκήρυξη της 17 Νοέμβρη μετά το θάνατο του 15χρονου Μιχάλη Καλτεζά από τον αστυνομικό Μελίστα. Η γλώσσα που χρησιμοποιούν σήμερα τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης ελάχιστα διαφέρει από εκείνη που χρησιμοποιούσε τότε η τρομοκρατική οργάνωση. Η διαφορά βεβαίως είναι ότι οι Ελληνες δημοσιογράφοι δεν χρειάζεται να παγιδεύσουν το αμάξι ενός αστυνομικού με εκρηκτικά, για να κατακτήσουν το δικαίωμα να παροτρύνουν άλλους να το κάνουν.

Η Νύχτα των Κρυστάλλων, ήταν ένας εκτραχηλισμός που απλώς περίμενε την κατάλληλη στιγμή για να ξεσπάσει. Το ίδιο συνέβη και στη σημερινή Αθήνα. Οταν όσοι έχουν κύρος στην ελληνική κοινωνία - δάσκαλοι, πολιτικοί και δημοσιογράφοι - καθιστούν σαφές στους νέους ότι η καταστροφική τους μανία αποτελεί ένδειξη πολιτικής αρετής και δεν θα τύχει οιασδήποτε τιμωρίας, μία μικρή μεν, ικανή δε, ομάδα εξ αυτών θα εκμεταλλευθεί την ελευθερία κινήσεων που της παρέχεται. Για όσους δεν ζουν μόνιμα στην Ελλάδα, η άποψη ότι η Ελληνική Αστυνομία αποτελείται από αυταρχικούς φονιάδες φαντάζει τουλάχιστον βλακώδης. Εκπληκτοι οι τουρίστες παρακολουθούν τους Ελληνες οδηγούς να παραβιάζουν κάθε κανόνα οδικής κυκλοφορίας και ασφάλειας και να παραμένουν ατιμώρητοι. Σε άλλες χώρες, θεωρείται κοινός τόπος ότι ο σεβασμός στους νόμους σώζει πολύ περισσότερες ζωές από όσες καταστρέφει. Στην Ελλάδα όμως, τα ελληνικά σχολεία θρηνούν εκατοντάδες συμμαθητές του Αλέξη κάθε χρόνο, λόγω της ανοχής της κοινωνίας στη δολοφονική συμπεριφορά των οδηγών, στη διαφθορά των επιθεωρητών εργασίας και στην απόρριψη των τοξικών αποβλήτων των εργοστασίων στα ποτάμια.

Ο ανεπαρκής εξοπλισμός και εκπαίδευση και το πεσμένο ηθικό της ελληνικής αστυνομίας είναι συμπτώματα και όχι αιτίες της κατάρρευσης του κράτους δικαίου. Κάθε μήνα, το ελληνικό κοινοβούλιο ψηφίζει και έναν καινούργιο κακογραμμένο νόμο για να κατευνάσει την οργή της κοινής γνώμης για κάποια περίπτωση κατάχρησης εξουσίας. Οι Ελληνες, από την πλευρά τους, χειροκροτούν την ψήφιση αυτών των νόμων, αλλά αντιτίθενται στην εφαρμογή τους. Το ίδιο και οι πολιτικοί. Οι ανεφάρμοστοι νόμοι και οι εξευτελιστικοί μισθοί εγγυώνται την άνθηση της διαφθοράς στην ελληνική αστυνομία. Η διαφθορά οδηγεί μαθηματικά στην καταρράκωση του κύρους της. Η έλλειψη κύρους και σεβασμού για τα σώματα ασφαλείας αποτελούν μία πολύ βολική λογική εξήγηση για την ανομία σε όλα τα επίπεδα της ελληνικής κοινωνίας.

Πράγματι, υπάρχουν θερμόαιμοι στους κόλπους της αστυνομίας, οι οποίοι ενίοτε υιοθετούν βίαιες συμπεριφορές απέναντι σε όσους μετανάστες πέφτουν στα χέρια τους. Αλλά οι νταήδες αυτοί είναι ταυτόχρονα και δειλοί, ενώ η δημογραφική ομάδα των ανυπεράσπιστων τους οποίους μπορούν να βασανίσουν ατιμώρητα είναι μικρή και συρρικνώνεται συνεχώς. Οι αστυνομικοί που παραβιάζουν τον όρκο τους διακινδυνεύουν την ίδια βραδυκίνητη και επιφυλακτική απονομή δικαιοσύνης που περιμένει κάθε Ελληνα που παρανομεί.

Ο σεβασμός του κράτους δικαίου απαιτεί ο θάνατος του Αλέξη να τύχει παραδειγματικής και ταχείας τιμωρίας. Οι δικαστές και οι ένορκοι, έχοντας κατά νου όλα τα στοιχεία της υπόθεσης, οφείλουν να ζυγίσουν από τη μία πλευρά το δικαίωμα της αυτοάμυνας κάθε ανθρώπινου όντος -συμπεριλαμβανομένων και των αστυνομικών- και από την άλλη την υποχρέωση των οργάνων της πολιτείας να προστατεύουν την ανθρώπινη ζωή ακόμη και με κίνδυνο της δικής τους. Η ελληνική κοινωνία θα γίνει υγιέστερη μόνο αν τιμωρηθεί το ίδιο το έγκλημα και όχι αυτό που τα ΜΜΕ αντιλαμβάνονται ως έγκλημα.

Κάθε Νύχτα των Κρυστάλλων αποτελεί πλήγμα για τον αυτοσεβασμό ενός έθνους. Αφού διασκεδάσαμε ολόκληρο τον κόσμο με την ανικανότητα της ελληνικής αστυνομίας να υπερασπίσει την Αθήνα ενάντια σε μερικές εκατοντάδες ταραξίες, τώρα μερικοί υπεύθυνοι δημοσιογράφοι αλλάζουν γραμμή προκειμένου να συντονιστούν με τον προβληματισμό της κοινής γνώμης. Ισως τα γεγονότα της περασμένης εβδομάδας να εντάσσονται σε μία ευρύτερη διαδικασία ωρίμασης. Οι δημοσιογράφοι είναι τα χαϊδεμένα παιδιά της ελληνικής κοινωνίας. Ας τους αφήσουμε να δικαιολογήσουν τις ναρκισσιστικές επαναστατικές τους ασκήσεις, παίζοντας το ρόλο της νομιμοποιημένης εκδοχής της 17 Νοέμβρη, αντί να υπερασπιστούν με σθένος, ως οφείλουν, το κράτος δικαίου σε μία στιγμή που το κράτος αποτυγχάνει, όπως τώρα, να προστατεύσει τους πολίτες του.

Αναδημοσίευση από τη ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 14.12.2008.

* O κ. Brady Kiesling είναι πρώην διπλωμάτης των ΗΠΑ. Παραιτήθηκε σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ κι έκτοτε ζει μόνιμα στη χώρα μας.

Μιά Δασκάλα με κεφαλαίο Δ

ΤΟ «ΓΙΟΥΡΟΥΣΙ ΤΗΣ ΤΟΚΟΓΛΥΦΙΑΣ»

 Ως γνωστό ο Έζρα Πάουντ, ο οποίος θεωρείται από πολλούς ως ο μεγαλύτερος ποιητής του 20^ου αιώνα, αφιέρωσε τη ζωή του μαχόμενος τα διεθνή παρασιτικά τοκογλυφικά κυκλώματα των τραπεζών και του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Το πιό κάτω δικό του ποίημα λοιπόν είναι ακριβώς αφιερωμένο στη τοκογλυφία.

Τ ο  Γ ι ο υ ρ ο ύ σ ι  τ η ς  Τ ο κ ο γ λ υ φ ί α ς
(USURA)
Με την τοκογλυφία,
δεν φτιάχνουν σπίτια οι άνθρωποι γερά:
η κάθε πέτρα λαξεμένη και βαλμένη στη θέση της σωστά
να στρώσει απάνω ο σοβάς, να δέσει
ο σκελετός, να κάτσουν τα στολίδια.
Με την τοκογλυφία
δεν ζωγραφίζουν οι άνθρωποι
παράδεισους στις εκκλησίες
μετά βαΐων και κλάδων,
την παναγιά να δέχεται τον άγγελο εξ ουρανών
κι απάνω εκεί στο πρόχειρο μολύβωμα να λάμπει
το φωτοστέφανό της.
Με την τοκογλυφία
δεν αξιώνονται οι άνθρωποι Γκονζάγα,
κληρονόμους, παλλακίδες,
δεν φτιάχνονται οι εικόνες για νʼ αντέξουν
στον χρόνο και να μας αντέξουν
φτιάχνονται για να πουληθούν αμέσως
και πουλιούνται
Με την τοκογλυφία,
κρίμα μεγάλο κι άδικο ενάντια την φύση,
κάτι μπαγιάτικα αποφάγια το ψωμί σου
χάρτινο το ψωμί σου,
χωρίς το στάρι των βουνών και το σκληρό αλεύρι.
Με την τοκογλυφία χοντραίνει η μολυβιά.

Με την τοκογλυφία ξεχαλινώνονται οι γραμμές
κι οι άνθρωποι δεν βρίσκουν τόπο να φωλιάσουν.
Η πέτρα τρώει το λιθοξόο
κι ο αργαλειός τον υφαντή.
ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΚΟΓΛΥΦΙΑ
δεν φτάνει το μαλλί στην αγορά
και δεν αφήνει κέρδος το κοπάδι με την τοκογλυφία.
Μάστιγα, μάστιγα μεγάλη αυτή η τοκογλυφία
στομώνει τη βελόνα στο χέρι της κυράς
και σταματά το ακούραστο αδράχτι.
Δεν γίνεται Πιέδρο Λομπάρδο
ούτε κρασί με την τοκογλυφία.
Ντούτσιο δεν γίνεται ούτε Πιέρ ντέλλα Φρανσέσκα
και Χουάν Μπελίν και Λα Καλούνια
ζωγραφιστή με την τοκογλυφία.
Αντζέλικο δεν γίνεται, δεν γίνεται Αμπρότζιο Πρέντις,
ούτε εκκλησία πέτρινη,
κι απάνω από την πύλη σμιλεμένο: Αγαπάτε Αλλήλους.
Άγιο Τρόφιμο… όχι, ασφαλώς, με την τοκογλυφία.
Και Άγιο Ιλαρίωνα… όχι, βεβαίως, με την τοκογλυφία.
Σκουριάζει η σμίλη με την τοκογλυφία.
Σκουριάζει η τέχνη κι ο τεχνίτης,
τρώει το νήμα ο αργαλειός,
κανείς δεν ξέρει πια να κάνει τα χρυσοκεντητά ,
έχει λεκέδες το γαλάζιο, σκορπίζεται το κρεμεζί,
Μέμλινκ δεν βρίσκει πια το σμαραγδί.
Έσφαξε η τοκογλυφία μες τη μήτρα το παιδί,
στόμωσε του νέου την ορμή,
την άνοια, την παράλυση έφερε στο κρεβάτι,
πήγε και ξάπλωσε ανάμεσα στη νύφη
και τον γαμπρό της
ΠΑΡΑΦΥΣΗ
Έφεραν πόρνες στην Ελευσίνα,
σερβίρουν πτώματα…
έτσι προστάζει η τοκογλυφία. 

Σημείωση του ποιητή.
Usura (Τοκογλυφία) = επιβάρυνση για την χρήση αγοραστικής ισχύος, επιβαλλόμενη αδιαφορώντας για την παραγωγή, συχνά αδιαφορώντας για τις δυνατότητες παραγωγής. (εξού η αποτυχία της Τράπεζας των Μεδίκων).

Σημείωση
«Ο Γκονζάγα με τους διαδόχους και τις παλλακίδες του» αναφέρεται σε αριστουργηματική νωπογραφία του Ιταλού ζωγράφου της Αναγέννησης Αντρέα Μαντένια (1431-1506), ο Πιέτρο Λομπάρδο (1435-1515) ήταν Ιταλός αρχιτέκτων και γλύπτης γνωστός για τον τάφο του Δάντη στη Ραβέννα, ο Πιέρ ντέλλα Φραντσέσκα (1420-1492) ήταν Ιταλός ζωγράφος από την Ουμβρία, η «Συκοφαντία» είναι πίνακας του Ιταλού ζωγράφου Σάντρο Μποτιτσέλι (1444-1510), ο Φρα Αντζέλικο γνωστός και ως Τζιοβάνι ντι Φιέζολε (1387-1455) ήταν Ιταλός ζωγράφος από την Φλωρεντία, ο Αμπρότζιο ντε Πρέντις (1455-1508) ήταν Ιταλός ζωγράφος από το Μιλάνο γνωστός για τις προσωπογραφίες και τις μινιατούρες του, ενώ ο Χανς Μέμλινκ (1430-1495) ήταν Φλαμανδός ζωγράφος γνωστός για τα θρησκευτικά του θέματα και τις προσωπογραφίες του. Οι Σαίντ Τροφίμ (Άγιος Τρόφιμος) και Σαίντ Ιλαίρ (Άγιος Ιλαρίων) είναι γνωστές περίτεχνες εκκλησίες στην Αρλ και το Πουατιέ της Γαλλίας αντιστοίχως.  

ΕΖΡΑ ΠΑΟΥΝΤ : Βιογραφία

Ο Έζρα Πάουντ γεννήθηκε το 1885 στο Hailey του Idaho, πήρε πτυχίο νεολατινικών γλωσών από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια και δίδαξε σε κολέγιο της Ινδιάνα. Το 1907 εγκαταλείπει τις Η.Π.Α. για τη Βενετία. Εκεί εκδίδει την πρώτη του ποιητική συλλογή A Lune Spento (1908). Τον ίδιο χρόνο φεύγει για το Λονδίνο, όπου παραμένει έως το 1921. Επιμελείται την Έρημη Χώρα του T.S. Eliot, εκδίδει τις συλλογές Personae, Exultation, Cathay, Lustra, Hugh Selwyn Mauberley και παρουσιάζει τα τρία πρώτα Cantos, που θα τα συνεχίσει στο Παρίσι. Από το 1941 έως το 1944 κάνει εκπομπές εναντίον των συμμάχων από τον ραδιοφωνικό σταθμό της Ρώμης, ώσπου το 1945 συλλαμβάνεται για προδοσία και, έγκλειστος στο στρατόπεδο της Πίζας, γράφει τα Pisan Cantos. Φυλακίζεται στην Ουάσινγκτον, αλλά απαλλάσσεται ως ψυχοπαθής και μεταφέρεται στο νοσοκομείο St. Elisabeth, όπου παραμένει δώδεκα χρόνια. Με τη φροντίδα μεγάλων ονομάτων της παγκόσμιας λογοτεχνίας αίρεται η κατηγορία της προδοσίας, ο Πάουντ απελευθερώνεται και φεύγει για την Ιταλία. Το 1961 καταδικάζει τον εαυτό του σε σιωπή και την 1η Νοεμβρίου 1972 πεθαίνει στη Βενετία, απ' όπου είχε αρχίσει την ποιητική του σταδιοδρομία.

Το Ωραίον

Ο έλληνας φιλόσοφος του Πρίνστον.

Ο χαρακτηρισμός αποκτά βαρύνουσα κυριολεκτική απόχρωση όταν αποδίδεται στον Αλέξανδρο Νεχαμά. Διότι ο τρόπος που ασκεί τη φιλοσοφία ο 64χρονος Αθηναίος, καθηγητής στο Πρίνστον σήμερα, θυμίζει τους αρχαίους. Εχει ασχοληθεί με τον Πλάτωνα και χειρίζεται καλά το είδος του διαλόγου. Το διαπιστώσαμε στη δίωρη γοητευτική τηλεφωνική συνομιλία μας, με την αφορμή της έκδοσης στα ελληνικά του βιβλίου του «Μόνο μια υπόσχεση ευτυχίας. Η θέση του Ωραίου στην τέχνη και στη ζωή».

Με καθαρή φωνή, σε ήρεμο ρυθμό, με έμφαση αλλά χωρίς διδακτισμό, μας μετέφερε σε μια ρωγμή στον χρόνο της καθημερινότητας, όπου η φιλοσοφία δημιουργεί έναν χώρο για να καθήσουμε να σκεφτούμε, όχι έξω από τη ζωή, αλλά παράλληλα με αυτήν. Μας μίλησε για την ομορφιά σε καιρούς κρίσης, για το ωραίο και τον έρωτα βάζοντας τον Πλάτωνα και στη συζήτηση για την τηλεόραση.

- Μήπως είναι πολυτέλεια να μιλάμε για το Ωραίο σε δύσκολους καιρούς;

«Κάθε άλλο. Ο,τι και να συμβαίνει στον έξω κόσμο, η ιδιωτική ζωή, η προσωπική ζωή δεν μπορεί να συνεχιστεί χωρίς κάποια αίσθηση του ωραίου και του άσχημου, ό,τι και να κάνει κανείς. Εκτός αν μιλάμε για έσχατες καταστάσεις ζωής ή θανάτου. Το να αντιληφθεί κανείς το ωραίο, σημαίνει ότι μέσα από την προσωπική επαφή με κάποιο πρόσωπο ή αντικείμενο βλέπει στοιχεία που το διαφοροποιούν από τα άλλα. Το ωραίο που μπορεί να βλέπω σε κάποιο πρόσωπο ανήκει αποκλειστικά και μόνο στο πρόσωπο αυτό, δεν είναι αντικαταστάσιμο με κάτι άλλο. Εχω λοιπόν μέσα μου μια εμπειρία που μόνο εγώ μπορώ να έχω απέναντι στο πρόσωπο αυτό και κανείς άλλος. Αυτό διαχωρίζει και εμένα από τους άλλους ανθρώπους. Και αυτός ο διαχωρισμός, αυτή η ατομικότητα, είναι για μένα στη βάση της ομορφιάς. Με αυτή την έννοια το Ωραίο επιτελεί ιδιαίτερα σημαντική λειτουργία, μας δίνει ταυτότητα, μας βοηθά να αποκτήσουμε ατομική υπόσταση. Αυτό δεν είναι πολυτέλεια. Ειδικά σήμερα, στον κόσμο της παγκοσμιοποίησης».

- Το αισθητικά ωραίο είναι και ηθικά ωραίο;

«Για τον Πλάτωνα οπωσδήποτε. Για μένα όχι, είναι ανεξάρτητα. Και αυτή είναι μια σημαντική παράμετρος στη συζήτηση για το ωραίο σήμερα. Διότι η σύγχρονη φιλοσοφία έχει προσπαθήσει να ξαναφέρει το ωραίο μέσα στα ενδιαφέροντά της βάζοντάς το κάτω από την αιγίδα του ηθικά σωστού. Αυτό είναι καταστροφή για το ωραίο. Διότι τότε η τέχνη γίνεται υπηρέτης της ηθικής και της πολιτικής και καταλήγουμε σε γελοιότητες όπως το κυνήγι της “εκφυλισμένης τέχνης” την εποχή του Χίτλερ.
Μπορεί ένα μεγάλο μέρος της τέχνης να είναι και ηθικά σωστό. Αλλά αυτός ο συσχετισμός δεν είναι απαραίτητος. Πολύ συχνά το ηθικό και το αισθητικό συγκρούονται, και σε τέτοια περίπτωση δεν ξέρουμε ποιο θα υπερισχύσει. Η φιλοσοφική άποψη γενικά είναι ότι σε μια τέτοια περίπτωση το ηθικό πάντοτε υπερισχύει του αισθητικού. Εγώ αυτό δεν το νομίζω.
Πάρτε για παράδειγμα τον Γκογκέν: παρατάει τη γυναίκα και τα παιδιά του και πηγαίνει στην Αϊτή να ζωγραφίσει. Αν δεν ήταν καλός ζωγράφος θα μας φαινόταν απλώς ένας κακός άνδρας που παράτησε την οικογένειά του. Επειδή συνέθεσε όμως μεγάλα έργα δεν τον κρίνουμε όπως οποιονδήποτε άλλον, τον δικαιολογούμε».

- Δίνουμε άφεση αμαρτιών στο μη ηθικό εν όψει του Ωραίου;

«Ακριβώς, και μάλιστα πολύ συχνότερα από όσο πιστεύουμε και από όσο είμαστε προγραμματισμένοι. Θα πρέπει επομένως να το συνειδητοποιήσουμε αυτό και να δώσουμε στις αισθητικές αξίες μια κεντρική θέση στην καθημερινή μας ζωή. Δεν είναι πολυτέλεια».


- Εφόσον το Ωραίο είναι θέμα προσωπικού γούστου,απενοχοποιείται κανείς αν πει ότι δεν του αρέσει η «Μόνα Λίζα»;

«Υπάρχει διαφορά μεταξύ τού να βρίσκεις κάτι ωραίο και του να κατανοείς ότι είναι ωραίο. Οπως και στη ζωή. Λέμε “αυτή η γυναίκα είναι ωραία, αλλά εμένα δεν μου αρέσει, δεν μου πάει”. Πολλοί μεγάλοι καλλιτέχνες δεν μιλάνε σε όλους τους ανθρώπους».

- Εκπαιδευόμαστε στην αναγνώριση του Ωραίου;

«Είμαι βέβαιος ότι η εκπαίδευση έχει επίδραση πάνω στον τρόπο που ο καθένας αισθάνεται κάτι ωραίο. Η σωστή εκπαίδευση βοηθάει, αλλά το τι σημαίνει σωστή εκπαίδευση είναι πάρα πολύ δύσκολο να το πει κανείς με γενικούς όρους. Δεν μπορεί ένας φιλόσοφος, καθήμενος στην πολυθρόνα του, να πει πώς πρέπει να εκπαιδευτεί ο Ελληνας, η ινδονήσια κοπέλα κ.λπ. Αυτά τα θέματα πρέπει να τα εξετάσει κανείς συγκεκριμένα σε κάθε περίπτωση. Αλλά πιο γενικά μπορεί να πει κανείς ότι η κάθε κουλτούρα προσπαθεί να εκθέσει τα άτομα που της ανήκουν σε αντικείμενα που να προκαλούν την αίσθηση του ωραίου. Αν και αυτά είναι διαφορετικά από φυλή σε φυλή, από χώρα σε χώρα, από εποχή σε εποχή».

- Εχετε πει ότι η λαϊκή τέχνη μιας εποχής είναι η καλή τέχνη μιας άλλης...

«Πράγματι, λέμε ότι η αρχαία τραγωδία και η τηλεόραση δεν μπορούν να συγκριθούν, διότι κοιτάξτε το μεγαλείο του Αισχύλου από τη μια και τις γελοιότητες των ριάλιτι σόου από την άλλη. Αλλά ξέρετε πόσες τραγωδίες είχαν γράψει οι τρεις μεγάλοι τραγικοί; Περίπου εκατό ο καθένας. Και σώζονται 34 και από τους τρεις, διότι είχαν αντιγραφεί περισσότερο από άλλες. Αν το σκεφτείτε με σημερινούς όρους, ο Αισχύλος, ο Ευριπίδης και ο Σοφοκλής ήταν μπεστ σέλερ συγγραφείς. Για σκεφτείτε την αξία των περισσότερων μπεστ σέλερ σήμερα. Φανταστείτε αν από τα λίγα βιβλία που επιζούσαν μετά από δυο χιλιάδες χρόνια ήταν, για παράδειγμα, ο “Κώδικας Ντα Βίντσι”. Από τη δική μας σκοπιά σήμερα θα ήταν καταστροφικό να μην επιζήσουν οι μεγάλοι μας συγγραφείς και να επιζήσουν οι χειρότεροι. Για τον Πλάτωνα ένας κόσμος για τον οποίο ο Ομηρος και ο Αισχύλος είναι το πρότυπο του Ωραίου είναι ένας κόσμος μίζερος, σε παρακμή. Εμείς δεν συμφωνούμε σήμερα».

- Παραλληλίζετε στο βιβλίο την τηλεόραση, ως μορφή λαϊκής τέχνης σήμερα, με τα έπη και την τραγωδία ως μορφές λαϊκής τέχνης στην αρχαιότητα, παραλληλισμός ο οποίος ακούγεται κάπως... ιερόσυλος.


«Στην τηλεόραση σήμερα βλέπουμε κάθε εκπομπή. Δεν βλέπουμε μονάχα αυτά που μετά από πολλά πολλά χρόνια έχουν επιζήσει και έχουν εγκριθεί και έχουν παρουσιαστεί ως μεγάλα έργα. Αν είχαμε όλες τις αρχαίες τραγωδίες που είχαν γραφεί και τις βάζαμε πλάι σε όλες τις εκπομπές της τηλεόρασης δεν ξέρω αν θα μας φαινόταν η τηλεόραση κατά πολύ χειρότερη. Δεν εννοώ ότι οι αρχαίοι έλληνες τραγικοί δεν ήταν μεγάλοι συγγραφείς. Δεν γνωρίζουμε όμως αν το γούστο των αρχαίων Ελλήνων ήταν κοινό με το δικό μας. Εφόσον όμως αυτά τα έργα επέζησαν, πάνω σε αυτά βασίστηκαν τα κριτήρια του τι είναι ένα καλό θεατρικό έργο και πώς πρέπει να γραφτεί. Επομένως είναι αδύνατον αυτά τα έργα να μη μείνουν στην Ιστορία ως ωραία, εκ των υστέρων τουλάχιστον. Κάπως έτσι θα συμβεί και με τις εκπομπές της τηλεόρασης αργότερα. Αυτό που καθόρισε την τέχνη σε μεγάλο βαθμό ήταν αυτό που επιβίωσε. Για μένα δεν είναι προφανές ότι τα καλύτερα επιβιώνουν. Αυτά που επιβιώνουν όμως γίνονται το ωραίο, μας δίνουν το παράδειγμα πάνω στο οποίο θα συνεχιστεί η δημιουργία της τέχνης».

- Ποιο θα είναι, πιστεύετε, το μέλλον σύγχρονων έργων τέχνης όπως οι ταριχευμένοι καρχαρίες του Ντέμιαν Χερστ;

«Η στολισμένη με διαμάντια νεκροκεφαλή του είναι ένα από τα πιο πρόστυχα πράγματα που έχω δει. Το ζήτημα είναι τι θα γίνει με έργα σαν του Χερστ σε 30 χρόνια. Θα υπάρχουν ακόμη; Η συλλογή Σάατσι θα θεωρείται σοβαρή ή όχι; Δεν μπορεί κανείς να το προβλέψει. Αν όντως επιζήσει αυτή η συλλογή, θα συμβεί επειδή τα έργα θα προκαλέσουν ενδιαφέρον σε κριτικούς και κυρίως σε άλλους καλλιτέχνες, για να δημιουργήσουν με βάση αυτά. Αν συμβεί αυτό, τότε ο καρχαρίας θα μπει στην Ιστορία της τέχνης, και μετά είναι πολύ δύσκολο να βγει».

- Γιατί συμβαίνει αυτό; Ο Γκογκέν παρατάει τη γυναίκα και τα παιδιά του και πηγαίνει στην Αϊτή να ζωγραφίσει. Αν δεν ήταν καλός ζωγράφος θα μας φαινόταν απλώς ένας κακός άνδρας που παράτησε την οικογένειά του. Επειδή συνέθεσε όμως μεγάλα έργα δεν τον κρίνουμε όπως οποιονδήποτε άλλον, τον δικαιολογούμε.

 «Οπως συζητούσα πρόσφατα και με έναν φίλο, πείτε ότι περνάτε έξω από το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης και βλέπετε στον δρόμο απλωμένα έναν σωρό λάστιχα αυτοκινήτου. Είναι έργο τέχνης ή όχι; Ποιος ξέρει; Αν καταφέρετε να πείσετε τον πρόεδρο του Μουσείου ότι αποτελούν έργο τέχνης, θα τα πάρει και θα τα βάλει στο Μουσείο. Είναι αναπόφευκτο μετά ότι θα ασκήσουν κάποια επιρροή διότι ο κόσμος θα τα βλέπει, θα σκέφτεται πάνω σε αυτά. Συχνά τα αντικείμενα εισχωρούν στην Ιστορία της τέχνης για λόγους άσχετους με την αξία τους και εφόσον μένουν στην Ιστορία της τέχνης πολλές φορές ανακαλύπτεται η αξία τους».

- Πώς σχολιάζετε την εκζήτηση, την πρόκληση, την εκκεντρικότητα που έχουν αναχθεί σε ειδοποιά χαρακτηριστικά της σύγχρονης τέχνης;

«Η σύγχρονη τέχνη ουσιαστικά δεν έκλεισε την πόρτα προς το Ωραίο, έκλεισε την πόρτα σε αυτό που συμβατικά θεωρείται ωραίο. Για μένα το Ωραίο δεν έγκειται στη μορφή που έχει στην εποχή του, αν είναι μοντέρνο κτλ., αλλά στον τρόπο με τον οποίο τραβάει τον άνθρωπο. Αν συγκρίνει κανείς τον Χερστ, ακόμη και τον Πικάσο, με τον Ρενουάρ μπορεί τα έργα τους να μη φαίνονται ωραία. Τα έργα του Πικάσο όμως ελκύουν, θέλγουν, και αυτή είναι η βασική προϋπόθεση του Ωραίου».

- Εφόσον το Ωραίο είναι εντελώς ατομική υπόθεση, ποιος είναι ο ρόλος των σχολών Ιστορίας της Τέχνης και Καλών Τεχνών;

«Ο ρόλος τους είναι να δείξουν στην κοινωνία τις πηγές της τέχνης πάνω στις οποίες μπορεί να δομήσει ο καθένας την προσωπική του αντίδραση για το ωραίο και επιπλέον να δώσουν, σε όσους επιθυμούν, την ευκαιρία να εξασκήσουν αυτή την ικανότητα».

- Πρόκειται για πανεπιστημιακές σχολές που η επιβίωσή τους σήμερα απειλείται διεθνώς. Πώς είναι η κατάσταση στο Πρίνστον για τις ελληνικές σπουδές;


«Στο Πρίνστον τα πράγματα δεν έχουν αλλάξει. Το Πρόγραμμα ελληνικού πολιτισμού του πανεπιστημίου είναι επιτυχές. Η επιτυχία του οφείλεται, πιστεύω, στο ότι αγκαλιάζει όλη την ελληνική κουλτούρα, σε όλο το γεωγραφικό και χρονικό εύρος της, και τη συνδυάζει με άλλα αντικείμενα και άλλες κουλτούρες, την κάνει μέρος των γενικών σπουδών. Θα πρέπει να καταλάβουμε ότι στον σύγχρονο κόσμο η Ελλάδα δεν είναι πλέον στο κέντρο του ενδιαφέροντος. Αν ξεφύγουμε από έναν επαρχιωτισμό που θέλει τον ελληνισμό προνόμιο των Ελλήνων, αν ο Ελληνας μπορέσει να αισθανθεί σπίτι του όλη την ανθρωπότητα, αν ο ελληνισμός- δεν εννοώ η ελληνικότητα- γίνει μέρος των σπουδών του κόσμου, τότε πιστεύω δεν χρειάζεται να ανησυχούμε».

Βιογραφία
Ο Αλέξανδρος Νεχαμάς γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε στο Swarthmore College και έλαβε το διδακτορικό του στο πανεπιστήμιο του Πρίνστον. Είναι καθηγητής ανθρωπιστικών σπουδών, φιλοσοφίας και συγκριτικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον. Μεταξύ των έργων του συγκαταλέγονται το βιβλίο Nietzsche: Life as literature (Νίτσε: Η ζωή ως λογοτεχνία), Harvard, 1985 η μελέτη, σε συνεργασία με τον David J. Furley, Aristotle' s rhetoric: Philosophical essays (Η ρητορική του Αριστοτέλη: φιλοσοφικά δοκίμια), 1994, και οι σχολιασμένες μεταφράσεις του Φαίδρου (Hackett, 1995) και του Συμποσίου (Hackett, 1989) του Πλάτωνα, τις οποίες εκπόνησε μαζί με τον Paul Woodruff. 

Πόλεμος και (δίψα για) Ειρήνη

Αυθόρμητη εκεχειρία άγγλων και γερμανών στρατιωτών στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο Πλούχστιρτ της Φλάνδρας. Μεσάνυχτα οι Γερμανοί ψάλλουν την "Άγια Νύχτα", οι Βρετανοί ανταποδίδουν με κάλαντα κι αργότερα συναντιούνται στη νεκρή ζώνη παρακούοντας εντολές των ανωτέρων τους.

Ανήμερα των Χριστουγέννων, θάβουν τους νεκρούς τους απαγγέλλοντας μαζί τον 23ο Ψαλμό του Δαυίδ, σφίγγουν τα χέρια, ανταλλάσσουν αναμνηστικά και πίνουν μπίρες. 

Το απόγευμα παίζουν ποδόσφαιρο, κερδίζουν οι Γερμανοί με 3-2.

Ένας γερμανός στρατιώτης, κουρέας στο επάγγελμα, στήνει στην ουδέτερη ζώνη αυτοσχέδιο "κομμωτήριο" και αδιαφορώντας για την εθνικότητα του πελάτη, χρεώνει δύο τσιγάρα το κούρεμα.

Η ειρήνη διαρκεί 24 ώρες. Η επόμενη μέρα τους βρίσκει να πυροβολούν ξανά ο ένας τον άλλον.

ΠΗΓΗ : ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 24.12.2010 Επιμέλεια : Έφη Μαρίνου

Φιλόλαος Τλούπας (2ο μέρος)

Φιλό και Μαρίνα

Το 2009 η σκηνοθέτης Καλλιόπη Λεγάκη γύρισε ένα ντοκιμαντέρ με θέμα τη ζωή του παγκόσμια αναγνωρισμένου γλύπτη Φιλόλαου Τλούπα. Το ντοκιμαντέρ αυτό συμμετείχε επίσημα στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.

Περίληψη 

Σε ένα προάστιο του Παρισιού ένας σπουδαίος Έλληνας γλύπτης , ο Φιλό , παντρεμένος με την Μαρίνα , δουλεύει , αφοσιωμένος στην τέχνη του , τα τελευταία πενήντα χρόνια .
Ένα απροσδόκητο γεγονός θα αλλάξει τα πράγματα και μόνο ο έρωτας θα δώσει λύσεις και ένα καινούργιο νόημα στη ζωή τους . 
Η σκηνοθέτης Καλλιόπη Λεγάκη έγραψε το παρακάτω σημείωμα για ένα μεγάλο γλύπτη. Ένα γλύπτη όχι του μαρμάρου αλλά του ανοξείδωτου ατσαλιού. Ναι, αυτού του μετάλλου που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε σαν πρώτη ύλη στα εργοστάσια και που στα χέρια του Τλούπα παίρνοντας νέα σάρκα και οστά κόσμησε πλατείες, πάρκα και κεντρικά σημεία πόλεων της Γαλλίας. 

ΕΝΑ ΜΙΚΡΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΜΕΓΑΛΟ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ

Στο τέλος Σεπτέμβριου του 2006 βρέθηκα για κάποια γυρίσματα στο Βόλο . Ο καιρός ήταν ακόμα καλός και ο κόσμος τα απογεύματα έκανε περιπάτους στην παραλία . Έβλεπα τα παιδιά να διασκεδάζουν παίζοντας με τα βότσαλα και κάποια να σκαρφαλώνουν στα μεγάλα γλυπτά δέντρα που ο δήμαρχος είχε τοποθετήσει στον παραλιακό δρόμο .
Ο ίδιος μου είπε ότι ήταν δέντρα από χαλίκια , τσιμέντο , άμμο και λωρίδες χάλυβα ,  που είχε κατασκευάσει , στη δεκαετία του ΄80 , ένας γλύπτης από την Λάρισα , ο Φιλόλαος , που τα τελευταία πενήντα χρόνια ζούσε σε ένα προάστιο του Παρισιού .
Αποφάσισα να ακολουθήσω την διαδρομή του και στο τέλος Οκτωβρίου βρέθηκα στο Saint Remy des Sevres , πενήντα χιλιόμετρα έξω από το Παρίσι , στο σπίτι του Φιλόλαου Τλούπα και της γυναίκας του , της Μαρίνας. 

Ως την στιγμή της συνάντησης μας , αυτά που γνώριζα για τον Φιλόλαο και την δουλειά του ήταν σκόρπια στοιχεία από ελάχιστες δημοσιεύσεις και συνεντεύξεις σε ελληνικά περιοδικά και εφημερίδες , όπου ο ίδιος με ενθουσιασμό αναφέρεται στη γλυπτική και στην ανάγκη σύνδεσης της με την καθημερινότητα μας , στη λειτουργικότητα της γλυπτικής στους δημόσιους χώρους , όπου τα έργα μπορούν να αναπνέουν ελεύθερα , μακριά από τις κλειστές αίθουσες των μουσείων , τονίζοντας ότι για αυτόν η γλυπτική δεν είναι παρά ένα παιχνίδι , που διασκεδάζει τόσο   τον δημιουργό όσο και τον θεατή.
Και βέβαια είχα μελετήσει το θαυμάσιο λεύκωμα , που έχει επιμεληθεί η τεχνοκριτικός Μαρία Κοτζαμάνη , ένα λεύκωμα όπου πέρα από τα έργα του γλύπτη , που κοσμούν πλατείες , σχολεία και δημόσιους χώρους στη Γαλλία , ξεχώρισα την συγκινητική εξομολόγηση του Jacque Laccariere για την γνωριμία του με τον Φιλόλαο , που τον αποκαλεί « αυτόχθονα χωρικό της Θεσσαλίας , άνθρωπο με μύτη και βλέμμα γερακιού , έναν δημιουργό της γης , που αγαπάει όσο κανένας άλλος τα υλικά της , το χώμα , το νερό , το ξύλο , τα βότσαλα και με μια μαγική δύναμη μπορεί και τα μετατρέπει σε υλικά της τέχνης του » . 

Η συνάντηση μαζί του ήταν από τις σημαντικότερες συναντήσεις της ζωής μου . Και αυτό γιατί είδα έναν μεγάλο δημιουργό, που ακόμα και το σπίτι του το έχει κατασκευάσει ο ίδιος με υλικά της τέχνης του, ξύλο, μάρμαρο, τσιμέντο και μόλυβδο, έχοντας διακοσμήσει κάθε γωνιά με έργα του, γλυπτά και πίνακες .
Έναν δημιουργό όμως βυθισμένο , μετά από ένα ατύχημα , πριν από πέντε χρόνια , στη σιωπή του, καθώς δεν μπορεί να δουλέψει , έχοντας συντροφιά  την γυναίκα του , την Μαρίνα. 

Μια φυσιογνωμία ευγενέστατη και γλυκύτατη , μοναδική παρηγοριά , σημαντικό στήριγμα ,  αφοσιωμένη σύντροφος για τον Φιλόλαο σε αυτά τα δύσκολα χρόνια της απραξίας , που διαδέχτηκαν τα χρόνια της δημιουργίας , της επιτυχίας και της καλλιτεχνικής δόξας . 

Μικρά γλυπτά από ξύλο , μόλυβδο και μέταλλο που παριστάνουν μικρές κυρίες, ζώα   και παιχνίδια , πίνακες που αποτυπώνουν τοπία της φαντασίας του δημιουργού τους , κατασκευασμένοι κυρίως με κομμάτια ξύλου και βότσαλα της θάλασσας , αλλά και φρουτιέρες, μπουκάλια , μαχαιροπήρουνα , καρέκλες , τραπέζια , καναπέδες , κατασκευασμένοι από διάφορα υλικά της τέχνης του , κοσμούν τους χώρους του σπιτιού εξυπηρετώντας παράλληλα τις καθημερινές ανάγκες και δηλώνοντας την μεγάλη του αγάπη του δημιουργού τους στην γλυπτική και την βαθιά του πίστη , ότι η τέχνη δεν μπορεί παρά να περνάει μέσα από την ζωή και να παρεμβαίνει στην καθημερινότητα μας. 

Ανηφορίζοντας ένα στενό μονοπάτι ανάμεσα σε κερασιές , καρυδιές και δαμασκηνιές , κοντά στο σπίτι ,συναντήσαμε το εργαστήρι του Φιλόλαου που επίσης έχει σχεδιάσει και κατασκευάσει ο ίδιος σε μια τοποθεσία με εξαιρετική θέα στην εξοχή .

Πάγκοι με εργαλεία της δουλειά του , σχέδια , μακέτες , γλυπτά από διάφορα υλικά , κεφαλές από μέταλλο γνωστών αρχιτεκτόνων που συνεργάστηκε στενά μαζί τους ,  πίνακες , το τεράστιο άγαλμα από σίδηρο του αγωνιστή της Επανάστασης , του Γιωργάκη Ολύμπιου , μια μεγαλειώδης μορφή που ο ίδιος θαύμαζε από τα χρόνια της μαθητείας του στο ξυλουργείο του πατέρα του , στη Λάρισα και ένας μεγάλος χαρταετός από αυτούς , που από μικρό παιδί έφτιαχνε ο Φιλόλαος, δημιουργούν το σκηνικό του εργαστηρίου , όπου ο καλλιτέχνης εργάστηκε ακούραστα για πενήντα χρόνια .

Τα γυρίσματα μας συνεχίστηκαν σε διάφορες πόλεις της Γαλλίας όπου  η κάμερα μας συνάντησε το μεγαλύτερο και εντυπωσιακότερο γλυπτό του Φιλόλαου , το Υδραγωγείο , που στήθηκε στην περιοχή της Valence , στην πόλη Defense ο φακός κατέγραψε το εντυπωσιακό γλυπτό από ανοξείδωτο ατσάλι , με τις χαρακτηριστικές γραμμές , που ο ίδιος του  έδωσε το όνομα « Μηχανικό πουλί » , σε διάφορες περιοχές αποτύπωσε σιντριβάνια σε πρωτότυπες φόρμες , μεγάλες γλυπτές φρουτιέρες , δέντρα , φυτά , λουλούδια , που άλλα έχουν κατασκευαστεί από μέταλλο και άλλα από επεξεργασμένο τσιμέντο και που φανερώνουν τις επιδράσεις του από τον κονστρουκτιβισμό , τον κυβισμό , την γεωμετρική αφαίρεση , καταφέρνοντας να συγκεράσει όλες αυτές τις επιδράσεις με φόρμες παραδοσιακές , έτσι που τελικά να διαμορφώσει ένα δικό του τελείως προσωπικό ύφος στη γλυπτική .

Στο Saint Quentin en Yvelines , κοντά στο Παρίσι , ο Φιλόλαος διαμόρφωσε ένα πάρκο με δικά του γλυπτά , τις γκογκότες , φανταστικά ζώα που κατασκεύασε από επεξεργασμένο τσιμέντο και που τα παιδιά μπορούν να σκαρφαλώνουν πάνω τους και να παίζουν μαζί τους .
« Ο κήπος με τις γκογκότες » όπως χαρακτηριστικά ονομάστηκε το πάρκο αυτό αποτελεί με την σειρά του μια μοναδική σύλληψη και δημιουργία , που με τον τρόπο της βγάζει την γλυπτική από τα όρια της σοβαρότητας και την περνάει στα μονοπάτια του χιουμοριστικού , του παιχνιδιάρικου και του φανταστικού . 

Στο Πήλιο , στον Άγιο Δημήτριο , σε ένα έξοχο σπίτι που κάποτε ήταν μπακάλικο και που διαμόρφωσε ο Φιλόλαος διατηρώντας την παραδοσιακή του φυσιογνωμία , θα συναντήσουμε τον καλλιτέχνη τα καλοκαίρια , γιατί - όπως ο ίδιος μας εξομολογείται - είναι ένα μεταναστευτικό πουλί , που όταν ανθίζουν οι καστανιές και τα κρινάκια του αγρού νοιώθει έντονα την ανάγκη να κατηφορίσει προς το νότο για να γευτεί την αρμύρα της θάλασσας και τις μυρωδιές του Αιγαίου . 

Άλλωστε τόσο στους διάφορους χώρους του σπιτιού όσο και στο μικρό εργαστήρι, που έχει φτιάξει με θέα στο πέλαγος , μπορούμε να ανακαλύψουμε μικρά γλυπτά και πίνακες κατασκευασμένους με τα γνωστά υλικά της τέχνης του αλλά και με ξυλάκια, βότσαλα , ρίζες και φλοιούς δέντρων που μάζεψε ο ίδιος από την παραλία – υλικά άχρηστα για τους άλλους  -  που όμως στα μαγικά χέρια του Φιλόλαου μεταμορφώνονται σε πραγματικά έργα τέχνης.   

Οι μέρες κοντά στον Φιλόλαο ήταν για μένα μάθημα ζωής . Ο ίδιος μαζί μου έλυσε την σιωπή του και με λέξεις σπασμένες από την αρρώστια , ακρωτηριασμένες και τραυματισμένες , κατάφερε να με ταξιδέψει στη Λάρισα των παιδικών του χρόνων , στο Παρίσι των σπουδών του , στη δεκαετία του ΄50 , στη γνωριμία του με την Μαρίνα , σε περιστατικά και γεγονότα που σημάδεψαν την καλλιτεχνική του πορεία . 

Κάθε φορά που μου μιλούσε έβλεπα στα γέρικα μάτια του την ίδια λάμψη , που στα χρόνια της νιότης του διέκρινε ο Jacque Laccariere - όταν έγραφε ότι ο Φιλόλαος έχει το βλέμμα του γερακιού  - το ίδιο πάθος για την ζωή , για την γλυπτική , για τον έρωτα , για όλα τα μικρά και ασήμαντα που , αν τα ανακαλύψουμε , δίνουν άλλη ουσία και νόημα στην καθημερινότητα μας. Πάνω από όλα όμως ο Φιλόλαος και η Μαρίνα , παρακολουθώντας την σχέση τους , με δίδαξαν την δύναμη της αγάπης , την αλήθεια του έρωτα και της τέχνης , το μεγαλείο της πίστης , την ανιδιοτέλεια της αφοσίωσης και τέλος – θα τολμούσα να έλεγα -  ένα βαθύτερο νόημα ζωής , που δεν ξέρω αν θα είχα καταφέρει μόνη μου να το ανακαλύψω . 

Σε ένα διάστημα δύο χρόνων περίπου η κάμερα μου κατέγραψε στιγμές από την ζωή τους , κομμάτια της καθημερινότητας τους , αποσπάσματα από ένα συμφωνικό έργο που , τόσα χρόνια τώρα , γράφουν οι ίδιοι στις παρτιτούρες της ζωής και της τέχνης και που δεν χρειάζεται παρά να αφουγκραστείς για να νοιώσεις την μαγική τους δύναμη . 

Σε αυτό το τόσο γοητευτικό ταξίδι με τον Φιλόλαο στην μνήμη , στον χρόνο και στην δημιουργία , οι παλιές οικογενειακές ταινίες σε Super 8mm , από την δεκαετία του ΄60 , που ανακάλυψε πρόσφατα η κόρη του , η Ιζαμπέλλα , παρατημένες σε ένα ντουλάπι στο πατρικό της Λάρισας και που συγκινημένη μου τις έστειλε αμέσως , αποτελούν πραγματικό ντοκουμέντο για την ταινία . 

Και αυτό γιατί μπροστά από τα μάτια του θεατή περνούν πλάνα με έντονη την φθορά του χρόνου , πλάνα που τράβηξε ο Φιλόλαος και ο αγαπημένος του αδερφός , ο διάσημος φωτογράφος Τάκης Τλούπας , και που αποτυπώνουν μοναδικές στιγμές από την ζωή , αποκαλύπτοντας την τρυφερότητα , την ευαισθησία και την δημιουργικότητα του ανθρώπου , που κατάφερε ακόμα και στα πιο ψυχρά υλικά της τέχνης του , όπως το ατσάλι και το τσιμέντο , να μεταγγίσει την θερμότητα της καρδιάς του .

Στο ντοκιμαντέρ που σκηνοθέτησα έδωσα τον τίτλο « Φιλό και Μαρίνα » γιατί η μεταξύ τους σχέση χάραξε βαθιά την ταινία και την έφερε σε δρόμους που , όταν ξεκίνησα τα γυρίσματα , δεν είχα φανταστεί .  

Ακόμα και τώρα που γράφω αυτό το σημείωμα πιστεύω ότι οι εικόνες έχουν την δική τους γλώσσα και μόνο με αυτές μπορώ να μιλήσω για αυτούς τους ανθρώπους . Για άλλη μια φορά οι λέξεις , μπροστά στον πλούτο των συναισθημάτων που αναδύονται από τις εικόνες , αποδεικνύονται πάμφτωχες. 

Καλλιόπη Λεγάκη

Φιλόλαος Τλούπας (1ο μέρος)

Στη Γαλλία τα χρόνια μετάξυ 1950 και 2010 έζησε ένας έλληνας γλύπτης, ο Φιλόλαος Τλούπας. Το υλικό το οποίο κυρίως χρησιμοποίησε ως πρώτη ύλη ήταν το μέταλλο και ειδικότερα το ανοξείδωτο ατσάλι. Στα χέρια του και με τις δικές του ιδέες το ανοξείδωτο ατσάλι εγκατέλειψε τα μηχανουργεία και τις βιομηχανίες και με τις μορφές, που ο Φιλόλαος Τλούπας του έδωσε, ομόρφηνε πολλά μέρη της Γαλλίας.

Σύντροφός του σε αυτό το ταξίδι υπήρξε η γυναίκα του Μαρίνα, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά, την Ιζαμπέλ και το Γιώργο Τλούπα.

Οι σημαντικοί σταθμοί στη ζωή και στο έργο του Φιλόλαου είναι οι εξής:

1923: Γέννηση του Φιλόλαου στη Λάρισα.

1934: Ξεκινούν τα χρόνια της μαθητείας του σαν τεχνίτης κοντά στον μαραγκό πατέρα του και τον χαλκουργό παππού του.

1944: Εισάγεται στην Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Μαθητεύει κοντά στους γλύπτες Μιχάλη Τόμπρο και Αθανάσιο Απάρτη,  μαθητή του διάσημου Γάλλου γλύπτη Μπουρντέλ.

1950: Φεύγει με υποτροφία για σπουδές στη Γαλλία. Σπουδάζει στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού και στο ατελιέ του μεγάλου καλλιτέχνη Μαρσέλ Ζιμόν.

1954: Πειραματίζεται με καινούργια υλικά,  κυρίως μόλυβδο και μέταλλο.

1956: Δέχεται την πρώτη παραγγελία,  ένα γλυπτό από γύψο για το καφέ « La Regence » και συνεργάζεται με τον γνωστό διακοσμητή Ζάκ Φιλασιέ.

1951–1967: Διδάσκει γλυπτική στη σχολή του Κλερό,  στην περιοχή Saint Remy Sevres,  προάστιο του Παρισιού . Δημιουργεί μικρά γλυπτά από πηλό που παριστάνουν τερατόμορφα,  παραμυθένια ζωάκια και τους δίνει το όνομα γκογκότες.

1958: Αγοράζει το κτήμα στο Saint Remy Sevres και σχεδιάζει και κατασκευάζει ο ίδιος το ατελιέ και το σπίτι του.

1959: Γνωριμία με τον αρχιτέκτονα Αντρέ Γκομίς και η πρώτη τους συνεργασία που είχε σαν αποτέλεσμα να δημιουργήσει ο Φιλόλαος το περίφημο γλυπτό σιντριβάνι στο σχολείο της περιοχής Βagneux.

Το ανοξείδωτο ατσάλι και το επεξεργασμένο σκυρόδεμα – πλυμένο τσιμέντο ή μπετόν λαβέ – κυριαρχούν στα έργα του.

1963–1971: Η συνεργασία με τον Αντρέ Γκομίς αυτήν την φορά σφραγίζεται από ένα έργο μεγαλόπρεπο και επιβλητικό, τη δημιουργία του Υδραγωγείου στη Valence.

1984: Του απονέμεται το μετάλλιο Πλαστικών Τεχνών από την Ακαδημία Αρχιτεκτονικής.

1986: Δημιουργία των γλυπτών στην παραλία του Βόλου.

1989: Δημιουργία σημαντικών γλυπτών στη Defense.

1991: Κατασκευάζει το Μνημείο της Αντίστασης στο Αλκαζάρ στη Λάρισα.

1992: Σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Φρανσουά Πριέρ διαμορφώνει ένα πάρκο με γλυπτά σε προάστιο του Παρισιού.

1996: Δημιουργεί τον κήπο με τις γκογκότες στην περιοχή Saint Quentin en Yvelines.

1998: Δημιουργία γλυπτών στην είσοδο του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης,  στη Θεσσαλονίκη.

2005: Η Γαλλική κυβέρνηση τον τιμά για το σύνολο του έργου του και τον ανακηρύσσει Αξιωματικό του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων.

1988–2007: Συμμετοχή σε πλήθος εκθέσεων στην Γαλλία,  στην Ελλάδα και σε διάφορες άλλες χώρες.Συγκεκριμένα εκθέσεις του διοργανώθηκαν στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Άνδρου και στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Εθνική Γλυπτοθήκη δεν έχει έργα του μεγάλου αυτού Έλληνα γλύπτη.

2010: Πεθαίνει και η κηδεία του γίνεται στο νεκροταφείο Περ Λασέζ του Παρισίου, ενώ την επομένη της κηδείας η τέφρα του σκορπίζεται στο κτήμα του στο Σαν Ρεμί λε Σεβρέζ. Εκεί βρίσκεται το σπίτι και το ατελιέ του, το οποίο κατασκεύασε μόνος του και έζησε τα τελευταία 50 χρόνια.

Το νέο έτος (Αλέξανδρου Σμέμαν)

Είναι παλιό το έθιμο: την παραμονή του Νέου Έτους, όταν το ρολόι κτυπήσει μεσάνυχτα, σκεφτόμαστε τις επιθυμίες μας για το νέο έτος και προσπαθούμε να εισέλθουμε στο άγνωστο μέλλον μ’ ένα όνειρο, προσδοκώντας ταυτόχρονα την εκπλήρωση κάποιας αγαπητής μας επιθυμίας. Σήμερα, για άλλη μια φορά βρισκόμαστε μπροστά σ’ ένα νέο έτος.Τι επιθυμούμε για τους ίδιους, για τους άλλους, για τον καθένα; Ποιο είναι το τέλος όλων μας των ελπίδων; Η απάντηση είναι μονίμως η ίδια αιώνια λέξη: ευτυχία. Ευτυχές το Νέο Έτος! Ευτυχία για το Νέο Έτος! Η ιδιαίτερη ευτυχία που επιθυμούμε είναι φυσικά διαφορετική και προσωπική για τον καθένα, αλλά όλοι μας μετέχουμε στην κοινή πίστη πως αυτό το έτος η ευτυχία θα μάς πλησιάσει, πως μπορούμε να ελπίσουμε σ’ αυτή με προσδοκία. Πότε όμως είναι κάποιος αληθινά ευτυχισμένος; Μετά από αιώνες εμπειρίας και γνώσης σχετικά με τον άνθρωπο, δεν μπορούμε πλέον να εξισώσουμε την ευτυχία με οποιοδήποτε εξωτερικό γνώρισμα, π.χ. χρήματα, υγεία, επιτυχία κλπ. Γνωρίζουμε πως τίποτε απ’ όλα αυτά δεν ανταποκρίνεται πλήρως σ’ αυτή τη μυστηριώδη και πάντοτε φευγαλέα έννοια της ευτυχίας. Είναι σαφές πως η φυσική άνεση φέρνει ευτυχία, αλλά και άγχος. Η επιτυχία φέρνει ευτυχία, αλλά και φόβο. Είναι εκπληκτικό πως όσο περισσότερη εξωτερική ευτυχία διαθέτουμε, τόσο περισσότερο εύθραυστη γίνεται και πιο ατίθασος ο φόβος πως θα τη χάσουμε και θα μείνουμε με άδεια χέρια. Πιθανώς αυτός είναι και ο λόγος που ευχόμαστε ο ένας στον άλλο «μια νέα ευτυχία» για το Νέο Έτος. Η «παλιά» ευτυχία ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε, κάτι πάντοτε έλειπε. Τώρα όμως ατενίζουμε ξανά μπροστά μας με μια ευχή, ένα όνειρο, μια ελπίδα... Χριστέ και Παναγία! Το ευαγγέλιο πριν από πάρα πολύ καιρό είχε καταγράψει την ιστορία ενός ανθρώπου που πλούτισε, έκτισε καινούριες αποθήκες για να αποθηκεύσει τα αγαθά του, και αποφάσισε πως πλέον είχε όλα τα αναγκαία που εγγυώντο την ευτυχία του! Είχε άνεση και μέσα. Εκείνη όμως τη νύχτα άκουσε: «άφρων, ταύτη τη νυκτί την ψυχήν σου απαιτούσιν από σου, α δε ητοίμασας τίνι έσται;» (Λουκ. 12, 20). Η σταδιακή συνειδητοποίηση ότι τίποτε δεν μπορεί να κρατηθεί, πως μπροστά μας βρίσκεται ο αναπόφευκτος θάνατος και η φθορά, είναι το δηλητήριο που δηλητηριάζει τη μικρή και περιορισμένη ευτυχία που διαθέτουμε. Αυτός είναι σίγουρα και ο λόγος για τη συνήθεια που έχουμε να κάνουμε τέτοιο σαματά και θόρυβο, φωνάζοντας και γελώντας, καθώς το ρολόι κτυπάει δώδεκα την παραμονή του Νέου Έτους. Φοβούμαστε να μείνουμε μόνοι και σιωπηλοί, καθώς το ρολόι κτυπάει σαν την ανελέητη φωνή της μοίρας: πρώτο κτύπημα, δεύτερο, τρίτο και συνεχίζει, τόσο αδυσώπητα, ομοιόμορφα, τόσο τρομακτικά μέχρι τέλους. Τίποτε δεν μπορεί να το αλλάξει, τίποτε να το σταματήσει. Έτσι έχουμε δύο πολύ βαθείς και ακατάλυτους άξονες της ανθρώπινης συνείδησης: φόβος και ευτυχία, εφιάλτης και όνειρο. Η καινούρια ευτυχία που ονειρευόμαστε την παραμονή του Νέου Έτους θα μπορέσει τελικά να ηρεμήσει, να σκορπίσει και να κατανικήσει το φόβο; Ονειρευόμαστε μια ευτυχία στην οποία να μην παραμονεύει ο φόβος βαθιά μέσα της, ένας φόβος από τον οποίο προσπαθούμε πάντοτε να προφυλαχθούμε, πίνοντας, ή με το να είμαστε συνεχώς απασχολημένοι, περιβαλλόμενοι από θόρυβο. Η σιγή όμως αυτού του φόβου είναι ισχυρότερη από κάθε άλλο θόρυβο. «Άφρων»! Μάλιστα, το αθάνατο όνειρο της ευτυχίας είναι εκ φύσεως ανόητο σ’ έναν κόσμο μολυσμένο από φόβο και το θάνατο. Ακόμη και στις ανώτερες στιγμές του ανθρώπινου πολιτισμού, οι άνθρωποι το γνωρίζουν καλά. Μπορούμε να νιώσουμε τη θλίψη και τη θλιβερή αλήθεια πίσω από τα λόγια του μεγάλου ποιητή Αλέξανδρου Πούσκιν, που τόσο πολύ αγαπούσε τη ζωή, όταν έγραφε: «Δεν υπάρχει ευτυχία στον κόσμο». Όντως, μια βαθιά θλίψη διαπερνά κάθε γνήσια τέχνη. Μόνο χαμηλά, στον πάτο του ανθρώπινου πολιτισμού, τα πλήθη ξετρελαίνονται με το θόρυβο και τις φωνές, ως εάν ο θόρυβος και τα θορυβώδη πάρτυ θα μπορούσαν να φέρουν την ευτυχία. «Εν αυτώ ζωή ην, και η ζωή ην το φως των ανθρώπων, και το φως εν τη σκοτία φαίνει, και η σκοτία αυτό ου κατέλαβεν» (Ιωάν. 1,4-5). Αυτό που υπονοεί αυτή η φράση είναι πως το φως δεν μπορεί να καταποθεί από τον φόβο και το άγχος, δεν μπορεί να σκορπισθεί από τη λύπη και την απελπισία. Να μπορούσαν οι άνθρωποι, σ’ αυτή, σ’ αυτή τη μάταιη δίψα για στιγμιαία ευτυχία, να έβρισκαν μέσα τους τη δύναμη να σταματήσουν, να σκεφτούν, να ατενίσουν τα βάθη της ζωής! Να μπορούσαν να ακούσουν τα λόγια, τη φωνή που τους καλεί αιώνια μέσα σ’ αυτά τα βάθη. Ας γνώριζαν μόνο τι είναι αληθινή ευτυχία. «Την χαράν υμών ουδείς αίρει αφ’ υμών» (Ιωάν. 16, 22). Δεν είναι αυτό που ονειρευόμαστε όταν το ρολόι κτυπήσει μεσάνυκτα; Τη χαρά που κανείς δεν μπορεί να αφαιρέσει. Πόσο σπάνια όμως φτάνουμε σε τέτοια βάθη! Πόσο τα φοβόμαστε για κάποιο λόγο και τα παραμερίζουμε: «Όχι σήμερα, αλλά αύριο, ή μεθαύριο, θα στρέψω την προσοχή στα ουσιώδη και αιώνια, μόνο, όχι σήμερα. υπάρχει καιρός». Ο καιρός όμως στην πραγματικότητα είναι τόσο λίγος. Μόνο στιγμές περνούν πριν το βέλος του χρόνου σφυρίξει πετώντας προς το μοιραίο στόχο. Γιατί καθυστερούμε; Επειδή ακριβώς εδώ, ανάμεσά μας, δίπλα μας, στέκεται Κάποιος: «ιδού έστηκα επί την θύραν και κρούω» (Αποκ. 3, 20). Αν μόνο παραμερίζαμε το φόβο μας και Τον κοιτάζαμε, θα βλέπαμε ένα τέτοιο μια τέτοια χαρά, και μια τέτοια περίσσεια ζωής, που σίγουρα θα καταλαβαίναμε το νόημα αυτής της φευγαλέας και μυστηριώδους λέξης «ευτυχία». ΠΗΓΗ : www.enoriaka.gr Από το βιβλίο: Εορτολόγιο Ετήσιος Εκκλησιαστικός Κύκλος Αλέξανδρος Σμέμαν Εκδόσεις Ακρίτας

Μπροστά στο Σπήλαιο

Όταν λέμε Χριστιανισμός, εννοούμε το μυστήριο της σαρκώσεως του Θεού. Αυτό είναι η ουσία και ο πυρήν και αυτό αξίζει να το ξανακοιτάξει ο σύγχρονος άνθρωπος. Ο Χριστιανισμός, θα μπορούσε να πούμε, είναι δυνατόν να συμβολιστεί και να εκφραστεί με ένα σπήλαιο. Μοιάζει με ένα σπήλαιο. Τι θέλουμε να πούμε μ’ αυτό; Ότι είναι ένα πράγμα μυστικό, δεν είναι ένα πράγμα που εντυπωσιάζει εκ πρώτης όψεως. Δεν είναι επιφανειακά σπουδαίο, όπως ένα μεγάλο εργοστάσιο, όπως ένα τεχνικό κατόρθωμα. Ο Χριστιανισμός, όπως πρωτοπαρουσιάστηκε και στις πραγματικές του ρίζες, είναι ένα πράγμα ταπεινό, αφανές, ήρεμο, που πρέπει να ψάξεις να το βρεις. Όπως ένα σπήλαιο, που είναι στην πλαγιά κάποιου βουνού, θέλει ανίχνευση, ειδικό ανιχνευτή να προσπελάσει τον δρομίσκο, που οδηγεί προς αυτό. Δεν κάνει θόρυβο από μακριά ένα σπήλαιο. Είναι ένα αφανές πράγμα. Θέλει κόπο και μόχθο για να πλησιάσεις και άμα φτάσεις κοντά, πρέπει να σκύψεις να μπεις μέσα. Είναι κάτι που δεν ελκύει, τουλάχιστον εξωτερικά, ο γνήσιος Χριστιανισμός, όπως μας τον αποκαλύπτει το Ιερό Ευαγγέλιο. Μη κοιτάτε μεταγενεστέρως που έγιναν και λαμπρά οικοδομήματα του Χριστιανισμού, που έχουν και πολυτέλεια και τέχνη: αλλά η ουσία του είναι ή απλότης των Ποιμένων. Είναι η απλότης ενός κλαυθμυρίζοντος βρέφους. Είναι η πτώχεια μέσα στο αχούρι ενός στάβλου, μια απίστευτη και συγκλονιστική πτώχεια και αφάνεια, η οποία λες και είναι επίτηδες για να μην ελκύει, να μην εντυπωσιάζει. Θέλει ειδική προσέγγιση, ειδική προσπέλαση, δεν σου επιβάλλεται με σπουδαίες ρεκλάμες, με θριαμβολογίες, αλλά εάν το θέλεις, εάν το λέει η καρδιά σου, θα μπεις μέσα. Γι’ αυτό ο Γρηγόριος ο Θεολόγος στον πέμπτο θεολογικό λόγο του γράφει για κείνους που αποφασιστικά θέλησαν να εμβαθύνουν, ότι «είσω παρακύψαντες, το απόθετον κάλλος ιδείν ηξιώθησαν και τω φωτισμώ τής γνώσεως κατηυγάσθησαν». Με άλλα λόγια πρέπει να σκύψω, να ταπεινωθώ, να απεκδυθώ τον πολύ μου ορθολογισμό, τις πολλές μου εσωτερικές σκουριές, όχι μόνον των αμαρτιών, αλλά εν γένει τον ορθολογιστικό τρόπο της σκέψεως, τον τρόπο ζωής που συνήθως θέλει την καλοζωία, την καλοπέραση, τον εγωισμό, όλα αυτά θα πρέπει να τα βγάλω, να τα αποκολλήσω από τον εαυτό μου σ’ αυτό το μονοπάτι, που λέγεται πραγματικός Χριστιανισμός, Ευαγγέλιο, Ιησούς. Και για να μπει κανείς μέσα σ’ αυτό το Σπήλαιο, απεκδυόμενος κάθε τι το δευτερεύον και ανάξιο λόγου, πρέπει να δει την ουσία. Ποια είναι η ουσία; Ο Θεός σαρκούται. Αυτό είναι η βάση του Χριστιανισμού, το κεντρικό νόημα, «ο Θεός έγινεν άνθρωπος, ίνα εμείς θεοποιηθώμεν». Μέσα λοιπόν εκεί, όταν κανείς αποφασίσει και κατορθώσει να προσπελάσει αυτή τη μυστική και αφανή οδό, που την κρύβουν πολλοί θάμνοι, θα δει το μυστήριο το κρυμμένο, όπως λέει ο θείος Παύλος «από των αιώνων και από των γενεών» (Προς Κολασσαείς, α’ 26). Αυτή είναι η κρυμμένη αλήθεια, ότι όντως ο Θεός εταπεινώθηκε πάρα πολύ από μία υπερβάλλουσα αγάπη. Έσκυψε και ήλθε πολύ κοντά μας. Έγινε πολύ δικός μας, πάρα πολύ μικρός, πάρα πολύ πτωχός, για να φέρει τη νέα κατάσταση της απλότητας, γνησιότητας, ειλικρινείας ενότητας των ψυχών των ανθρώπων. Και τότε μόνο φανερώνεται στους εκζητούντας και κρούοντας και ποθούντας και κλαίοντας για να βρουν την αλήθεια, να βρουν τον Θεό, με πόθο, με ζέση, με ικεσία. Σ’ αυτούς φανερούται το μυστήριο το αποκεκρυμμένο. Αυτοί μπορούν να μπουν στο σπήλαιο, οι άλλοι πολλές φορές οι πολλοί, μπορεί να είμαι κι εγώ μεταξύ αυτών, μένουμε μακριά. Κάνουμε τον Χριστιανό, φοράμε μια φόρμα Χριστιανική, παίρνουμε Χριστιανική, παίρνουμε μια εμφάνιση θρησκευτική και νομίζουμε ότι είμαστε οι εκπρόσωποι του Ευαγγελίου. Μπορεί εγώ να μην είμαι, μπορεί να είναι ο πιο απλός, ο πιο αφανής, που δεν έχει κανένα σήμα κατατεθέν θρησκευτικότητας. Αυτός είναι ο αληθινός Χριστιανός και εγώ που φορώ τα διάσημα του Χριστιανού να είμαι μηδέν. Επομένως, όπως ο ίδιος ο Κύριος τα είπε αυτά τα πράγματα και τα είπε ενίοτε με το μαστίγιο της καυστικής του γλώσσας, δεν είναι τα εξωτερικά στολίδια, τα διακοσμητικά στοιχεία που κάνουν τον Χριστιανό ή τον Χριστιανισμό. Είναι η εγκάρδια αποδοχή του Σπηλαίου. Είναι η προσπέλαση του και η διείσδυση στο βάθος, όπου αποκαλύπτεται το μεγάλο μυστήριο του Θεού. Επομένως η προσέγγιση στο σπήλαιο απαιτεί κυρίως γνησιότητα, απλότητα, ειλικρίνεια, εν αντιθέσει προς την αυτάρκεια του ανθρώπου, ο οποίος νομίζει ότι χωρίζει τα πράγματα και ότι απλώς του χρειάζεται και λίγος Χριστιανισμός, για συμπλήρωμά του. Αυτούς ο Ιησούς δεν τους θέλει κοντά του, διότι οδηγούνται προς μία νοοτροπία που λέγεται φαρισαϊκή, η οποία ως γνωστόν δεν είναι μόνο γνώρισμα των Φαρισαίων των πρώτων αιώνων, αλλά είναι γνώρισμα πολλών ανθρώπων διαφόρων εποχών. Είναι ένα μικρόβιο δυσδιάκριτο, το οποίο όμως ενδημεί στα θρησκευτικά περιβάλλοντα. Δεν μπορείς να εισέλθεις στο Σπήλαιο, στην ουσία δηλαδή του Χριστιανισμού, εάν έχεις μια αυτάρκεια, εάν δεν συγκλονίζεσαι, όπως εκείνα τα αμαρτωλά υποκείμενα συγκινήθηκαν μπροστά στον Ιησού και πήγαν πιο κοντά του από τους αυτάρκεις τηρητάς του νόμου. Σ’ αυτούς ο Ιησούς λέγει: «εσάς τι να σας κάνω, εσείς τα ξέρετε όλα, ετηρήσατε όλας τας εντολάς, δεν έχω τίποτα να σας προσφέρω!». Ενώ γι’ αυτούς που νοιώθουν πώς κάτι τους λείπει και κλαίνε και γονατίζουν ζητώντας την αλήθεια, τους λέει ο Ιησούς, για σας ήλθα εγώ στη γη. Λοιπόν δεν μπορεί κανείς να μένει στην αυτάρκεια της τυποποιημένης θρησκευτικότητας. Δεν μπορεί κανείς να πλησιάσει με την ξηρότητα ενός ψυχρού συντηρητισμού. Δεν μπορεί να πλησιάσει με το σύστημα ενός κατά συνθήκη Χριστιανισμού, με μια συμβατικότητα τυποποιημένη και ψυχρή. Δεν μπορεί να πλησιάσει, όταν τον Χριστιανισμό τον κάνει ένα διοικητικό σύστημα ή ένα θεωρητικό κατασκεύασμα, χωρίς τον πόθο και το άναμμα της καρδιάς, τη φλόγα και τον σπινθήρα της αλήθειας. Η προσέγγιση άρα στο Σπήλαιο γίνεται με μια γνησιότητα, αλλά και με μια αναζήτηση, με ένα άνοιγμα της ψυχής, που το Ευαγγέλιο το ονομάζει πίστη, εμπιστοσύνη και αφοσίωση βαθιά και συνεχή. Δεν αρκεί απλώς ότι έγινα Χριστιανός –ποτέ δεν έγινα Χριστιανός- γίνομαι συνεχώς, αδιαλείπτως, μέχρι την τελευταία στιγμή είμαι εν πορεία, εν ορειβασία. Όποιος έκλεισε το βιβλίο των λογαριασμών με την ψυχή του και με τον Ιησού, δεν, μπορεί να μπει στο Σπήλαιο. Λέει ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης: «Η εύρεσις (του Θεού) εστίν αυτό το αεί ζητείν, ου γάρ άλλο εστί το ζητείν και άλλο το ευρίσκειν... Και τούτο εστίν όντως ιδείν τον Θεόν, το μηδέποτε της επιθυμίας κόρον ευρείν, αλλά χρή πάντοτε βλέποντα, δι’ ών εστί δυνατόν οράν, προς την του πλέον ιδείν επιθυμίαν εκκαίεσθαι» (7η ομιλία εις τον Εκκλησιαστήν). Ακόμη η είσοδος στο Σπήλαιο, δηλαδή στον πυρήνα του Χριστιανισμού, είναι μια πράξη όχι μόνο πίστεως και ανοίγματος και πόθου, αλλά είναι και μία πράξη ελευθερίας, πραγματικής ελευθερίας. Σήμερα, ο άνθρωπος κινείται μέσα σε μία δουλικότητα. Είναι αναγκασμένος, χωρίς να το θέλει, να κινείται από διάφορα κίνητρα. Ένα τέτοιο μεγάλο κίνητρο είναι πχ η διαφήμιση. Βομβαρδίζεται όλη μέρα από την ακροαματική οδό και από την οπτική οδό, από ποικίλα συνθήματα, και όποιο σύνθημα είναι ισχυρότερο και δελεαστικότερο τον εξαναγκάζει, τον εξαγοράζει. Ασκεί πάνω του μία πίεση. Έχει γίνει ένα πρόβλημα στη ζωή μας η προπαγάνδα, η ρεκλάμα, η βιτρίνα, όλων των ειδών τα πανό, τα οποία μας υποκινούν με μύριους τρόπους, από την εφημερίδα και το ραδιόφωνο και την τηλεόραση μέχρι και τους δρόμους κλπ, και μας δημιουργούν ένα σύστημα μέσα στο οποίο κινούμεθα ή μάλλον αγόμεθα και φερόμεθα. Οι διάφορες οικονομικές αξίες έχουν γίνει τα σύγχρονα είδωλα και μας τραβούν από την μύτη σαν νούμερα και οδηγούν τον άνθρωπο εκεί που θέλουν οι αόρατες δυνάμεις οι οικονομο-εμπορικο-τεχνικές, με την έντονη διαφημιστική προβολή τους. Δεν ομιλώ μόνο για τα διάφορα είδη καταναλώσεως, αλλά για κάθε πράγμα, είτε είναι πολιτικής φύσεως είτε άλλης ιδεολογίας, όλα τελικώς υπάγονται σ’ ένα πλέγμα διαφημιστικό, εμπορικό Αυτό λέγουν οι ψυχολόγοι, δημιουργεί ένα καθεστώς ανελευθερίας. Δεν μένει περιθώριο να διαλέξεις, εκεί θα πας, σ’ αυτό το κέντρο, σ’ αυτό το θέατρο, σ’ αυτή την εφημερίδα, σ’ αυτό το πολιτικό κόμμα, σ’ αυτό το κομμωτήριο και όυτω ξαθεξής. Έτσι κρίνουν τα πράγματα μερικοί ψυχολόγοι της συγχρόνου εκβιομηχανισμένης και εμπορικοποιημένης κοινωνίας μας (Vance Packard κα). Η ελευθερία μένει ένα πράγμα κάπως απλησίαστο. Πολλοί ομιλούν περί αυτής, αλλά σαν πραγματικότης είναι κάπως μακριά από τη ζωή μας, διότι τα πάντα είναι προδιαγεγραμμένα βάσει σχεδίων, που είναι μέσα σε γραφεία εμπορικά, διαφημιστικά και άλλων δημοσίων σχέσεων. Εδώ όμως υπάρχει και κάποιο Σπήλαιο, που λέγεται Χριστιανισμός ή λέγεται Σάρκωση του Θεού. Αυτό το Σπήλαιο δεν διαθέτει δημόσιες σχέσεις και εμπορική κίνηση. Δεν έχει ούτε προβολείς, ούτε μεγάφωνα, ούτε τίποτα άλλο. Η προβολή του είναι το αντίθετο απ’ ότι χρησιμοποιείται συνήθως για προβολή. Είναι η αφάνεια, είναι μια κατάσταση παραγκωνισμού. Άρα δεν σε σπρώχνει να πας προς τα κει. Σε αφήνει σε μια απόλυτη ελευθερία. Εάν όντως θέλεις, το αποφασίζεις, το λες με όλη την καρδιά σου να πας προς τα κει, προς τον αποδιωγμένο Ιησού, να αποδεχθείς το μήνυμά του, που δεν είναι πάντοτε της μόδας. Δεν λανσάρεται ως η τελευταία λέξη των σύγχρονων κοινωνιών. Είναι μια πράξη ηρωική. Λέγει ο Ρώσος φιλόσοφος Μπερδιάγεφ: «Μπροστά στο Σταυρό (παραθέτω από μνήμης) κρίνεται η ελευθερία μας. Εάν είσαι αποφασισμένος να ακολουθήσεις αυτό τον Εσταυρωμένο, τον παραπεταμένο από τας αρχάς και τας εξουσίας του κόσμου τούτου, γίνεσαι Χριστιανός. Δε θα πάρεις αμοιβή. Δε θα σε χειροκροτήσουν, γιατί πας στον πιο παραγκωνισμένο. Ένας ηγέτης, που πάνω από ένα Σταυρό έχει το θάρρος να λέει: «Δεύτε προς με πάντες, καγώ αναπαύσω υμάς», τι είδους ηγέτης είναι αυτός; Χωρίς εξουσία, χωρίς μέσα διαφημίσεως κλπ. Γι’ αυτό κρίνεται η ελευθερία σου, εάν αποφασίσεις να πας κοντά Του παρ’ όλα αυτά. Τότε είσαι ψυχικά ελεύθερος. Δεν σε ωθεί κανένα κίνητρο δευτερεύον, κανένας εντυπωσιασμός, κανένα ύπουλο μέσο από εκείνα που χρησιμοποιούνται συνήθως για να μας τραβήξουν οπαδούς ή πελάτες ή για να δημιουργήσουν ρεύμα. Έτσι λοιπόν ακολουθεί κανείς στα σοβαρά τον Χριστιανισμό. Δεν εννοώ την τυπική θρησκευτικότητα που έχουμε όλοι μας, αλλά τη σοβαρή αντιμετώπιση για μια προσέγγιση της ουσίας της πίστεως. Αυτή είναι πράξη ελευθερίας. Όχι μόνο ειλικρίνειας και γνησιότητας, αλλά και πράξη ελευθέριας. Αυτό το πράγμα δεν είναι κάτι που είναι απλώς γραμμένο στο Ευαγγέλιο, όπως το εξηγούν οι μεγάλοι Απόστολοι Παύλος, Ιωάννης κλπ. Είναι ένα γεγονός, που το βλέπουμε βιούμενο στην ιστορία. Δεν είναι μία θεωρία σπουδαία, αν θέλετε. Αλλά είναι μία ζωή που ξεχύνεται. Είναι ένα ιστορικό γεγονός, το ότι το Σπήλαιο διά μέσου των αιώνων εβιώθη. Αν και αυτή βίωση στο βάθος είναι κρυμμένη. Μπορεί η ιστορία να μας αναφέρει μερικά εξωτερικά πράγματα σχετικά με τον Χριστιανισμό, αλλά, στην ουσία, η βίωση αυτού του μυστηρίου της πίστεως δεν φαίνεται και δεν μετριέται. Είναι το μεγάλο μυστικό των αιώνων.   ΠΗΓΗ : www.enoriaka.gr   Aπό το βιβλίο Μαθητεία στην Καινούρια Ζωή Αρχιμ. Ηλία Μαστρογιαννόπουλου Εκδ. Χριστιανικής Φοιτητικής Ένωσης