Ασθένειες και εξέλιξη.

Μπορεί άραγε η ανθρώπινη εξέλιξη να ευθύνεται για μερικά από τα σημαντικότερα ανθρώπινα ανατομικά προβλήματα και αρρώστιες της σύγχρονης εποχής, όπως ο καρκίνος, η παχυσαρκία, ο διαβήτης και οι καρδιαγγειακές παθήσεις; Τον 19ο αιώνα ο Κάρολος Δαρβίνος διατύπωσε την περίφημη θεωρία της εξέλιξης των ειδών, όμως σήμερα όλο και περισσότεροι επιστήμονες εκτιμούν ότι δεν μπορούσε να προβλέψει, επειδή δεν διέθετε τα μέσα, ότι η εξέλιξη θα γινόταν μπούμερανγκ για το ανθρώπινο είδος. Και αυτό διότι συνοδεύεται από ασθένειες και σοβαρά προβλήματα του οργανισμού.

Αρκετοί υποστηρίζουν ότι η σύγχρονη ανθρώπινη ανατομία είναι μια σειρά από «λάθη και παραλείψεις» όπως τονίζουν χαρακτηριστικά. «Ορισμένα απ΄ τα ανατομικά ανθρώπινα χαρακτηριστικά του παρελθόντοςδυσχεραίνουν τη ζωή μας ή μας είναι εξαιρετικά άχρηστα» γράφει ο γενετιστής του Πανεπιστημίου του Τέξας Τεκ Λιούις Χελντ, στο πρόσφατο βιβλίο που κυκλοφόρησε με τίτλο «Ιδιοτροπίες της ανθρώπινης ανατομίας» («Quirks of human anatomy»).

Το ανοσοποιητικό μας σύστημα, για παράδειγμα, συνηθισμένο στο παρελθόν να αντιμετωπίζει από μόνο του σοβαρές ασθένειες όπως η χολέρα και η ελονοσία, έχει ατονήσει. Με την ανθρώπινη υγιεινή πλέον να έχει μπει σε κάθε πολιτισμένο σπίτι και εξαιτίας της έλλειψης σοβαρών ιατρικών «προκλήσεων», το σώμα μας ανέπτυξε τα λεγόμενα αυτοάνοσα νοσήματα. Δηλαδή μη έχοντας με τι άλλο να ασχοληθεί, το ανοσοποιητικό μας αναγκαστικά ασχολείται με τον ίδιο του τον εαυτό.

«Προσαρμοστήκαμε με εντελώς λάθος τρόπο» ισχυρίζεται ο εξελικτικός βιολόγος του Πανεπιστημίου Γέιλ των ΗΠΑ Στέφεν Στερνς.

Διά του λόγου το αληθές, ένα απ΄ τα σημαντικότερα ελαττώματα που μας κληροδότησε το DΝΑ μας είναι ο μηχανισμός του φόβου. Αν ένας μαστόδοντας κυνηγούσε έναν πρόγονό μας, ετίθετο αυτόματα σε λειτουργία το καρδιαγγειακό του σύστημα μέσω των ορμονών του φόβου. Πλέον όμως, μέσα σε ένα περιβάλλον γραφείου, χωρίς δεινοσαύρους, οι ίδιες ορμόνες αντί να μας βάζουν σε εγρήγορση το μόνο που καταφέρνουν είναι να εντείνουν το συναίσθημα άγχους και πίεσης και να μας ανεβάζουν τους σφυγμούς.

«Η τεχνολογία αλλάζει τόσο γρήγοραπου τα γονίδιά μας είναι ανίκανα να ακολουθήσουν τους ρυθμούς αυτούς. Το χάσμα ανάμεσα στην ανθρώπινη ανατομία και στον μοντέρνο πολιτισμό ολοένα μεγαλώνει» τονίζει ο δρ Στερνς.

Κανείς δεν μπορεί να τα έχει όλα σε αυτή τη ζωή, κάτι που αποδεικνύεται περίτρανα και στην περίπτωση αυτή. Τα γονίδια που εμποδίζουν τους Αφρικανούς να κολλήσουν ελονοσία είναι τα ίδια που τους καθιστούν ευπαθείς σε άλλες αρρώστιες, όπως την αναιμία. Οπως επίσης τα γονίδια εκείνα που διέθετε το αφρικανικό DΝΑ ενάντια στην αφυδάτωση που προκαλεί το τροπικό κλίμα σήμερα ευθύνονται για την υψηλή αρτηριακή πίεση των Αφροαμερικανών.

Το σύγχρονο πρόβλημα της παχυσαρκίας έχει επίσης τις ρίζες του στους προϊστορικούς χρόνους. Οι πρόγονοί μας, συνηθισμένοι να τρέφονται με φυτά, καρπούς και ζωική τροφή, ήταν ψηλοί, λεπτοί, με αθλητικό σώμα. Οταν όμως έγινε η μετάβαση στις πιο προηγμένες κοινωνίες, η διατροφή των ανθρώπων άλλαξε και πλέον βασίστηκε σε τροφές πλούσιες σε υδρογονάνθρακες. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο άνθρωπος ανέπτυξε, σταδιακά, ανατομικά χαρακτηριστικά που εξυπηρετούν το τρέξιμο, όχι όμως και τη βάδιση σε μικρές ταχύτητες ή το σκαρφάλωμα στα δέντρα. Τέτοια χαρακτηριστικά είναι οι διογκωμένοι γλουτοί, η λεπτή μέση, οι κοντοί πήχεις, ο αχίλλειος τένοντας, καθώς και το σύστημα θερμορύθμισης. Με το πέρας των αιώνων, η γυναικεία λεκάνη μίκρυνε, με σκοπό να διευκολύνει το όρθιο περπάτημα, κληροδοτώντας ταυτόχρονα στις υποψήφιες μητέρες μια ιδιαιτέρως επώδυνη γέννα.

ΤΟ ΒΗΜΑ 06.03.2010